Ticker

6/recent/ticker-posts

Kunshiyar Littafin Cimakar Hausawa (Nau'ukan Abincin Hausawa Guda Dari Biyu Da Casa'in Da Uku - 293)

Cimakar Hausawa littafi ne da yake ɗauke da nau'ukan abincin Hausawa kimanin ɗari biyu da casa'in da uku (293). An kawo bayanin da dama daga cikin ire-iren abincin, ciki har da bayanin kayan haɗinsu da yadda ake sarrafa su. 

Nau'ukan abinci nawa ka/kika sani daga cikinsu?

Guda nawa ka/kika taɓa ci?

Guda nawa ka/kika iya dafawa?

Ku turo mana tsokacinku (comments) a comment section da ke ƙasa. Za mu duba sannan mu ba ku amsa. Ku sanar da mu game da waɗansu nau'ukan abinci da muka tsallake. Idan kuka turo mana bayanansu, za mu hallafa su tare da suna da lambar wayarku.

Ƙunshiya

Sadaukarwa -- iii

Godiya -- iv

Forward I -- vi

Forward II -- vii

Forward III -- viii

Forward IV -- x

Muƙaddima V -- xi

Preface -- xii

Muhimman Kalmomi -- xiv

Ƙunshiya -- xxv

Babi Na Ɗaya

Shimfiɗa

1.0 Gabatarwa -- 1

1.1 Matashiya -- 2

1.2 Ra’ayin Masana Game da Bahaushen Asali -- 3

1.3 Yunƙurin Bankaɗo Tarihin Hausawa da Ƙasar Hausa -- 9

1.4 Bahaushen Asali da Duniyarsa -- 10

1.5 Sauyi a Rayuwar Bahaushe -- 13

1.6 Manyan Daulolin Ƙasar Hausa -- 14

1.6.1 Daular Gobir: Gidan Faɗa -- 15

1.6.2 Katsina: Ta Dikko Ɗakin Kara -- 16

1.6.3 Kano: Tumbin Giwa ta Dabo Ci Gari (Jalla Babbar Hausa) -- 17

1.6.4 Daura: Ta Abdu Tushen Hausa -- 18

1.7 Kammalawa -- 19

Babi Na Biyu

Abinci

2.0 Gabatarwa -- 20

2.1 Kalmar “Abinci” -- 20

2.2 Sunan Abinci a Wasu Harsuna -- 20

2.3 Abinci a Idon Hausawa -- 21

2.3.1 Abinci a Adabin Bakan Bahaushe -- 23

2.3.1.1 Abinci a Karin Maganganun Bahaushe -- 23

2.3.1.2 Abinci a Waƙoƙin Bakan Bahaushe -- 24

2.3.1.3 Abinci a Tatsuniyoyin Bahaushe -- 26

2.3.1.3 Tatsuniyar Icen Ƙosai -- 26

2.3.1.4 Abinci a Kacici-kacicin Bahaushe -- 30

2.3.1.5 Abinci a Yanken Bahaushe -- 30

2.3.1.6 Abinci a Adon Maganar Bahaushe -- 30

2.3.1.7 Abinci a Wasannin Kwaikwayo na Gargajiya -- 32

2.3.1.7.1 ‘Yar Tsana -- 32

2.3.1.7.2 Tuwon Ƙasa -- 35

2.3.1.8 Abinci A Almarar Bahaushe -- 36

2.3.1.8.1 Almarar Kura da Akuya da Dawa -- 37

2.3.1.8.2 Almarar Falke da Raƙuma Huɗu -- 37

2.3.1.8.3 ‘Yan Mata da Mangoro -- 37

2.3.1.9 Abinci a Kirarin Bahaushe -- 38

2.3.2 Abinci a Adabin Bahaushe na Zamani -- 38

2.3.2.1 Abinci a Rubutattun Waƙoƙin Bahaushe -- 38

2.3.2.1.1 Waƙar Yunwar Shago ta Dr. Alhaji Umaru Nasarawa -- 39

2.3.2.1.2 Waƙar Damina Mai Albarka ta Alhaji Aƙilu Aliyu -- 40

2.3.2.2 Abinci A Littattafan Zube na Hausawa -- 40

2.3.2.3 Abinci A Waƙoƙin Zamani (Waƙoƙi Ruwa Biyu) -- 41

2.4 Kammalawa -- 42

Babi Na Uku

Tushen Abincin Hausawa

3.0 Gabatarwa -- 43

3.1 Noma a Matsayin Hanyar Samun Abinci -- 43

3.1.1 ‘Ya’yan Itatuwa a Matsayin Abinci -- 46

3.1.2 Ganyaye a Matsayin Abinci -- 46

3.1.3 Saiwoyi a Matsayin Abinci -- 47

3.1.4 Furanni a Matsayin Abinci -- 48

3.2 Farauta a Matsayin Hanyar Samun Abinci -- 48

3.2.1 Namun Daji a Matsayin Abinci -- 49

3.2.2 Tsuntsayen Daji a Matsayin Abinci -- 49

3.3 Kiwo a Matsayin Hanyar Samun Abinci -- 49

3.3.1 Dabbobin Gida a Matsayin Abinci -- 50

3.3.2 Tsuntsayen Gida a Matsayin Abinci -- 50

3.3.3 Kiwon Kifi a Matsayin Abinci -- 50

3.3.4 Ƙwarin Gida a Matsayin Abinci -- 51

3.4 Sarkanci a Matsayin Hanyar Samun Abinci -- 51

3.5 Kammalawa -- 52

Babi Na Huɗu

Matakan Kasafta Abincin Bahaushe

4.0 Gabatarwa -- 54

4.1 Rabe-Raben Abincin Hausawa ta Fuskar Dalilin Cin Abinci -- 54

4.1.1 Abincin Yau-Da-Gobe -- 54

4.1.1.1 Abincin Safe/Kalaci -- 55

4.1.1.2 Abincin Rana -- 55

4.1.1.3 Abincin Dare -- 55

4.1.2 Abincin Bukukuwa -- 56

4.1.3 Abincin Maƙulashe -- 57

4.2 Rabe-Raben Abincin Hausawa ta Fuskar Yanayin Sarrafawa -- 57

4.2.1 Abincin da Ake Dafawa -- 58

4.2.2 Abincin da Ake Soyawa -- 58

4.2.3 Abincin da Ake Jiƙawa -- 58

4.2.4 Abincin da Ake Nukawa -- 60

4.2.5 Abincin Tsinki-Ka-Ci -- 60

4.3 Rabe-raben Abincin Hausawa ta Fuskar Lokacin Samuwarsu ga Bahaushe -- 60

4.3.1 Abincin Bahaushe na Gargajiya -- 61

4.3.2 Abincin Bahaushe na Zamani -- 61

4.4 Rabe-Raben Abincin Hausawa ta Fuskar Sifa -- 62

4.4.1 Ababen Ci -- 62

4.4.2 Ababen Sha -- 62

4.4.3 Ababen Tsotsawa -- 62

4.5 Kammalawa -- 63

Babi Na Biyar

Tuwo da Ire-Irensa a Gargajiyance

5.0 Gabatarwa -- 64

5.1 Tuwon Ƙasari -- 65

5.2 Tuwon Tsaki -- 67

5.3 Tuwon Dusa -- 68

5.4 Tuwon Ƙullu -- 69

5.5 Tuwon Gero -- 70

5.6 Tuwon Dawa -- 72

5.7 Tuwon Maiwa -- 73

5.8 Tuwon Masara -- 74

5.9 Tuwon Shinkafa -- 74

5.10 Tuwon Bado -- 75

5.10 Kammalawa -- 76

Babi Na Shida

Miyar Gargajiya da Ire-Irenta

6.0 Gabatarwa -- 77

6.1 Miyar Sure/ Miyar Yakuwa -- 77

6.2 Miyar Soɓorodo -- 79

6.3 Miyar Kwata -- 80

6.4 Miyar Kuka -- 81

6.5 Miyar Guro/Kuɓewa -- 83

6.6 Miyar Wake -- 84

6.7 Miyar Ayoyo -- 85

6.8 Miyar Yoɗo (Karkashi/Kalkashi) -- 86

6.9 Miyar Lalo -- 86

6.10 Miyar Gauta/Ɗwata -- 87

6.11 Miyar Alayyafo/Alayyafu/Alayyaho -- 88

6.12 Miyar Zogale -- 89

6.13 Miyar Tafasa -- 89

6.14 Miyar Ganyen Aduwa -- 90

6.15 Miyar Shuwaka -- 91

6.16. Miyar Sanga-Sanga/ Majanfari/ Rai-ɗore -- 91

6.17 Miyar Kabushi (Kabewa) -- 92

6.18 Miyar Tumatur -- 93

6.19 Miyar Gudai -- 93

6.21 Miyar Soyayyiyar Rama -- 94

6.22 Miyar Garafuni/Garafunu -- 95

6.23 Miyar Gyaɗa -- 96

6.24 Miyar Ƙuli-Ƙuli/Ƙaraƙo -- 96

6.25 Kammalawa -- 96

Babi Na Bakwai

Ire-Iren Kwaɗo (Gwaɓe/Ɗatu) da Yadda Ake Yin Su a Gargajiyance

7.0 Gabatarwa -- 97

7.1 Ma’anar Kwaɗo (Gwaɓe Ko Ɗatu) -- 97

7.2 Kashe-Kashen Kwaɗo/Ɗatu/Gwaɓe -- 98

7.2.1 Kwaɗon Sure Ko Soɓorodo -- 98

7.2.2 Kwaɗon Rama -- 98

7.2.3 Kwaɗon Tafasa -- 99

7.2.4 Kwaɗon Zogale -- 99

7.2.5 Kwaɗon Tuwon Dawa Ko Masara Ko Shinkafa -- 100

7.2.6 Kwaɗon Tuwo da Alayyafu ko Zogale ko Tafasa ko Sanga-Sanga ko Yaɗiya -- 100

7.2.7 Kwaɗon Ƙanzo -- 100

7.2.8 Ɗatun Ɓula -- 101

7.2.9 Kwaɗon Shinkafa Da Alayyafu Ko Zogale Ko Tafasa Ko Sanga-Sanga -- 101

7.2.10 Kwaɗon Garin Kwaki Da Salat ko Zogale ko Tafasa ko Rama -- 101

7.2.11 Kwaɗon Tumatur -- 101

7.2.12 Kwaɗon Gayan Tuwo -- 102

7.3 Kammalawa -- 102

Babi Na Takwas

Fate da Yadda Ake Yin Sa

8.0 Gabatarwa -- 103

8.1 Kashe-Kashen Fate -- 103

8.1.1 Faten Tsakin Masara -- 103

8.1.2 Faten Shinkafa -- 104

8.1.3 Faten Wake -- 104

8.1.4 Faten Dankalin Hausa -- 104

8.1.5 Faten Kabewa -- 105

8.2 Kammalawa -- 105

Babi Na Tara

Dafa-Duka da Yadda Ake Sarrafa Ta

9.0 Gabatarwa -- 106

9.1 Kashe-Kashen Dafa-Duka -- 106

9.1.1 Dafa-Dukan Shinkafa -- 106

9.1.2 Dafa-Dukan Shinkafa da Wake -- 106

9.1.3 Dafa-Dukan Wake -- 107

9.1.4 Dafa-Dukan Dankalin Hausa -- 107

9.1.5 Dafa-Dukan Taliya -- 107

9.3 Kammalawa -- 108

Babi Na Goma

Garau-Garau/Wasa-Wasa da Yadda Ake Yin Ta

10.0 Gabatarwa -- 109

10.1 Kashe-Kashen Garau-Garau -- 109

10.1.1 Wasa-Wasar Dawa -- 109

10.1.2 Wasa-Wasar Shinkafa -- 109

10.1.3 Wasa-Wasar Gero -- 110

10.1.4 Wasa-Wasar Dambu -- 110

10.1.5 Wasa-Wasar Burabusko -- 110

10.1.6 Wasa-Wasar Wake -- 110

10.2 Kammalawa -- 111

Babi Na Goma Sha Ɗaya

Ɗanwake da Tubani

11.0 Gabatarwa -- 112

11.1 Ɗanwake -- 112

11.2 Tubani -- 113

11.2 Kammalawa -- 113

Babi Na Goma Sha Biyu

Dambu da Yadda Ake Sarrafa Shi

12.0 Gabatarwa -- 114

12.1 Ma’anar Dambu -- 114

12.2 Kashe-Kashen Dambu -- 114

12.2.1 Dambun Gero -- 115

12.2.2 Dambun Masara -- 116

12.2.3 Dambun Tsakin Masara -- 116

12.2.4 Dambun Shinkafa -- 116

12.2 Kammalawa -- 117

Babi Na Goma Sha Uku

Soye-Soye

13.0 Gabatarwa -- 118

13.1.1 Masar Gero -- 118

13.1.2 Masar Masara -- 119

13.1.3 Masar Shinkafa -- 119

13.1.4 Ɗan Bagalaje -- 119

13.1.5 Nakiyar Gero -- 120

13.1.6 Nakiyar Shinkafa -- 120

13.1.7 Ƙuli-Ƙuli -- 121

13.1.8 Ƙosen Wake -- 121

13.1.9 Ƙosen Rogo -- 122

13.1.10 Soyayyen Dankali -- 122

13.1.11 ‘Yar Tsame -- 122

13.1.12 Ƙwalan -- 123

13.1.13 Alkaki -- 123

13.2 Kammalawa -- 124

Babi Na Goma Sha Huɗu

Nama da Yadda Ake Sarrafa Shi

14.0 Gabatarwa -- 125

14.1 Farfesun Nama -- 125

14.2 Soyayyen Nama -- 125

14.3 Tsiren Nama -- 126

14.4 Gasasshen Nama -- 126

14.5 Farfesun Kayan Ciki -- 127

14.6 Farfesun Kai -- 127

14.7 Kilishi -- 127

14.8 Farfesun Kaza -- 128

14.9 Soyayyiyar Tattabara -- 128

14.10 Farfesun Kifi -- 128

14.2 Kammalawa -- 129

Babi Na Goma Sha Biyar

Kunu da Fura

15. 0 Gabatarwa -- 130

15.1 Kunun Gero (Kunun Tsaki) -- 130

15.2 Kunun Sabara -- 131

15.3 Kunun Sanga-Sanga -- 131

15.4. Kunun Aduwa -- 131

15.5 Kunun Maiwa -- 132

15.6 Kunun Shinkafa -- 132

15.7 Furar Gero -- 132

15.8 Furar Maiwa -- 133

15.9 Furar Shinkafa -- 133

15.10 Kunun Kanwa -- 134

15.2 Kammalawa -- 134

Babi Na Goma Sha Shida

Ƙwalama (Maƙulashe)

16. 0 Gabatarwa -- 135

16.1 Ɗanmalele -- 135

16.2 Alewar Gyaɗa -- 135

16.3 Kantun Gana -- 136

16.4 Hanjin Ligido/Ligidi -- 136

16.5 Tabar Malam -- 136

16.6 Gugguru -- 137

16.7 Riɗi/Kantun Riɗi -- 137

16.8 Daƙuwar Aya -- 137

16.9 Ƙamƙam/Kantun Gana -- 138

16.10 Gyaɗa (Ƙwaras-Ƙwaras) -- 138

16.11 A Ci Da Mai -- 138

16.2 Kammalawa -- 138

Babi Na Goma Sha Bakwai

Ya’yan Itatuwa da Saiwoyi a Cimakar Hausawa

17.0 Gabatarwa -- 139

17.1 Aduwa -- 139

17.2 Aya -- 139

17.3 Bado -- 140

17.4 Dabino -- 140

17.5 Dankali -- 140

17.6 Ɗinya -- 141

17.7 Ɗorawa -- 141

17.8 Durumi -- 141

17.9 Gawasa -- 142

17.10 Giginya -- 142

17.11 Gwanda -- 142

17.12 Goruba -- 142

17.13 Gyaɗa -- 143

17.14 Jinɓiri (Ɗanye Wake) -- 143

17.15 Kaɗe -- 144

17.16 Kankana -- 144

17.17 Kanya/Kaiwa -- 144

17.18 Karas -- 144

17.19 Kurna -- 145

17.20 Kwaruru/Gujiya/Maiƙoƙo -- 145

17.21 Ƙwame/Yayan Kuka -- 145

17.22 Lemon Tsami -- 145

17.23 Magarya -- 146

17.24 Makani/Gwaza -- 146

17.25 Mangoro -- 146

17.26 Nunu -- 147

17.27 Rake -- 147

17.28 Rogo -- 147

17.29 Tanzarin -- 147

17.30 Taura -- 147

17.31 Tsamiyar Biri (Tuwon Biri) -- 148

17.32 Kammalawa -- 148

Babi Na Goma Sha Takwas

Tasirin Zamani a Kan Abincin Hausawa

18.0 Gabatarwa -- 149

18.1 Ire-iren Tasirin da Zamani Ya Yi a Kan Abincin Hausawa -- 149

18.1.1 Sauye-sauye ga Abincin Gargajiya -- 150

18.1.2 Sababbin Abinci -- 151

18.1.2.1 Sababbin Abinci Na Bukukuwa -- 151

18.1.2.2 Sababbin Abinci Na Yau-Da-Kullum -- 152

18.1.2.3 Sababbin Abincin Maƙulashe/Ƙwalama -- 152

18.1.2.3 Sababbin Ababen Sha -- 152

18.2 Dalilan Tasirin Abincin Zamani a Kan na Hausawa -- 152

18.3 Sakamakon Tasirin Zamani a Kan Abincin Hausawa -- 153

18.3.1 Ci Gaban da Zamani ya Samar wa Noman Bahaushe -- 153

18.3.2 Naƙasun Kayan Noman Zamani -- 154

18.3.3 Ci Gaban da Zamani ya Samar ga Dafa Abincin Bahaushe -- 155

18.3.4 Naƙasun Tasirin Zamani Kan Dafa Abincin Bahaushe -- 155

18.3 Kammalawa -- 155

Babi Na Goma Sha Tara

Tuwo da Ire-Irensa a Zamanance

19. 0 Gabatarwa -- 156

19.1 Tuwon Ƙasari -- 156

19.2 Tuwon Tsaki -- 157

19.3 Tuwon Bado -- 157

19.4. Tuwon Ƙullu -- 157

19.5 Tuwon Gero -- 157

19.6 Tuwon Dawa -- 158

19.7. Tuwon Maiwa -- 158

19.8 Ɓula -- 158

19.9 Tuwon Masara -- 159

19.10 Tuwon Shinkafa -- 159

19.11 Tuwon Alkama -- 159

19.12 Tuwon Acca -- 160

19.13 Tuwon Rogo/Alabo -- 160

19.14 Tuwon Wake -- 160

19.15 Tuwon Semo -- 161

19.16 Sakwara -- 161

19.17 Amala -- 161

19.18 Tuwon/Masar Ƙwai -- 162

19.19 Taiba -- 162

19.30 Kafa -- 163

19.17 Kammalawa -- 163

Babi Na Ashirin

Miya da Ire-Irenta a Zamanance

20.0 Gabatarwa -- 164

20.1 Miyar Sure -- 165

20.2 Miyar Guro/ Kuɓewa -- 166

20.3 Miyar Alayyafu -- 167

20.4 Miyar Zogale -- 168

20.5 Miyar Shuwaka -- 169

20.6 Miyar Tumatur -- 169

20.7 Miyar Egushi -- 171

20.8 Miyar Ganyen Ka-fi-Likita -- 172

20.9 Miyar Gyaɗa -- 173

20.10 Miyar Kabeji -- 174

20.11 Miyar Albasa -- 175

20.12 Miyar Ugun -- 176

20.13 Miyar Karas -- 176

20.14 Miyar Ogobonno -- 177

20.15 Miyar Ƙoda da Karas -- 178

20.16 Miya Soyayyiya ko Dafaffiya da Babu Ruwa a Ciki -- 178

20.17 Kammalawa -- 179

Babi Na Ashirin da Ɗaya

Kwaɗo (Gwaɓe/Ɗatu) da Yadda Ake Sarrafa Shi a Zamanance

21.0 Gabatarwa -- 180

21.1 Kwaɗon Dambu da Kabeji -- 180

21.2 Kwaɗon Garin Kwaki da Salat ko Zogale ko Tafasa ko Rama -- 180

21.3 Kwaɗon Salat -- 180

21.4 Kwaɗon Kabeji -- 181

21.5 Kwaɗon Tumatur -- 181

21.6 Kammalawa -- 181

Babi Na Ashirin da Biyu -- 182

Fate da Yadda Ake Sarrafa Shi a Zamanance -- 182

22.0 Gabatarwa -- 182

22.1 Faten Shinkafa Ɗanya -- 182

22.2 Faten Wake -- 182

22.3 Faten Dankalin Turawa -- 183

22.4 Faten Alkama -- 183

22.5 Faten Acca -- 183

22.6 Faten Doya -- 184

22.7 Faten Makani -- 184

22.8 Faten Kabewa -- 184

22.9 Kammalawa -- 185

Babi Na Ashirin da Uku

Dafa-Duka a Zamanance

23.0 Gabatarwa -- 186

23.1.1 Dafa-dukan Shinkafa -- 186

23.1.2 Dafa-Duka Mai Kayan Haɗi da Yawa -- 186

23.1.2 Dafa-Dukan Shinkafa da Wake -- 187

23.1.4 Dafa-Dukan Shinkafa da Taliya -- 187

23.1.5 Dafa-Dukan Shinkafa da Ganye -- 188

23.1.6 Dafa-Duka Shinkafa da Doya -- 188

23.1.7 Dafa-Dukan Wake da Taliya -- 188

23.1.8 Dafa-Dukan Dankalin Turawa da Taliya -- 189

23.1.9 Dafa-Dukan Dankalin Hausa da Kabeji -- 189

23.1.10 Dafa-Dukan Kuskus da Wake -- 189

23.1.11 Dafa-Dukan Soyayyar Shinkafa -- 190

23.1.12 Dafa-Dukan Dankalin Turawa da Ƙwai -- 190

23.1.13 Dafa-Dukan Makaroni da Kabeji -- 191

23.1.14 Dafa-Dukan Indomi -- 191

23.1.15 Dafa-Dukan Dafaffen Ƙwai da Tattasai Ɗanye -- 191

23.1.16 Dafa-Dukan Doya -- 192

23.2 Kammalawa -- 192

Babi Na Ashirin da Huɗu

Garau-Garau a Zamanance

24.0 Gabatarwa -- 193

24.1.1 Wasa-Wasar Kuskus -- 193

24.1.2 Wasa-Wasar Dambu -- 193

24.1.3 Wasa-Wasar Taliya -- 194

24.1.3 Wasa-Wasar Makaroni -- 194

24.2 Kammalawa -- 194

Babi Na Ashirin da Biyar

Alalen Zamani da Yadda Ake Sarrafa Shi

25.0 Gabatarwa -- 195

25.1 Alalen Wake -- 195

25.2 Alale Mai Miya -- 195

25.3 Alale Mai Ƙwai a Tsakiya -- 196

25.4 Alale Mai Ganye -- 196

25.5 Alale Mai Kayan Ciki -- 196

25.6 Alalen Ƙwai da Kifi -- 197

25.7 Awaran Waken Suya/Ƙwai da Ƙwai -- 197

25.8 -- Tubani -- 198

25.9 Ɗanwake -- 198

25.10 Kammalawa -- 199

Babi Na Ashirin da Shida

Dambu da Ire-Irensa a Zamanance

26.0 Gabatarwa -- 200

26.1.1 Dambun Gero -- 200

26.1.2 Dambun Shinkafa -- 200

26.1.3 Dambun Alkama -- 202

26.1.4 Dambun Acca -- 202

26.1.5 Dambun Dankali -- 202

26.1.6 Dambun Kuskus -- 203

26.1.7 Burabusko -- 203

26.2 Kammalawa -- 204

Babi Na Ashirin da Bakwai

Abincin Suya da Ire-Irensu a Zamanance

27.0 Gabatarwa -- 205

27.1 Masar Shinkafa -- 205

27.2 Funkasau -- 206

27.3 Funkasau na Fulawa -- 206

27.4 Alkubus -- 207

27.5 Sinasir -- 207

27.6 Gurasa -- 207

27.7 Fanke -- 208

27.8 Diɓila -- 208

27.9 -- Alkaki -- 208

27.10 Nakiyar Shinkafa -- 209

27.11 Tsattsafa -- 209

27.12 Hikima -- 209

27.13 Cin-Cin -- 210

27.14 Ƙuli-Ƙulin Fulawa (Doughanut) -- 210

27.15 Kyak (Cake) -- 210

27.16 Kyak na Ayaba -- 211

27.17 Samosa -- 211

27.18 Shawarma -- 212

27.19 Ƙuli-Ƙuli -- 212

27.20 Ƙosen Wake -- 213

27.21 Ƙosen Rogo -- 213

27.22 Ƙosen Doya -- 213

27.24 Ƙosan Dankali Da Nama -- 214

27.25 Soyayyen Dankali Turbuɗe Cikin Ƙwai -- 214

27.26 Kammalawa -- 214

Babi Na Ashirin da Takwas

Nama da Ire-Irensa a Zamanance

28.0 Gabatarwa -- 215

28.1 -- Soyayyen Nama -- 215

28.2 Tsiren Nama Cikin Tukunya -- 215

28.3 Tsiren Nama -- 216

28.4 -- Tsinken Nama -- 216

28.5 Dambun Nama -- 217

28.6 Nama da Karas -- 217

28.7 Kabeji Da Nama -- 217

28.8 -- Farfesun Kayan Ciki -- 218

28.9 Soyayyiyar Kaza Tare Da Kayan Lambu -- 218

28.10 Gasasshiyar Kaza -- 218

28.11 Gasasheyar Kaza Banƙarara -- 219

28.12 Soyayyar Kaza Da Nama -- 219

28.13 Farfesun Kifi da Kayan Lambu -- 219

28.18 Soyayyan Kifi Da Soyayyiyar Miya -- 220

28.19 Soyayyiyar Fara -- 220

28.2 Kammalawa -- 220

Babi Na Ashirin da Tara

Kunu da Fura a Zamanance

29.0 Gabatarwa -- 221

29.2 Kunun Zogale -- 221

29.3 Kunun Alkama -- 222

29.4 Kunun Zaki -- 222

29.5 Kunun Acca -- 223

29.6 Kunun Gyaɗa -- 223

29.7 Kunun Nono -- 223

29.8 Kunun Dankali -- 224

29.9 Kunun Aya -- 224

29.10 Kunun Kwakwa -- 224

29.11 Kunun ’Ya’Yan Itace -- 225

29.12 Kunun Kuskus (Couscous) -- 225

29.13 Kunun Yara -- 225

29.14 Kwastad (Custard) -- 226

29.15 Yogot (Yoghurt) -- 226

29.16 Ayis Kirim (Ice-Cream) -- 227

29.17 Kammalawa -- 227

Babi Na Talatin

Ire-Iren Ƙwalama (Maƙulashe) A Zamanance da Yadda Ake Sarrafa Su

30.0 Gabatarwa -- 228

30.1 Alewar Madara -- 228

30.2 Gullisuwa -- 228

30.3 Kwakumeti -- 229

30.4 Ɓalɓalo (Carbin Malam) -- 229

30.5 Alewar Gyaɗa -- 229

30.6 A Ci Da Mai -- 229

30.7 Alallaɓa/Ƙwalan (Ƙwalan Na Taɓi) -- 230

30.8 Ɗan Madaro -- 230

30.9 Ɗan Tama-Tsitsi -- 230

30.10 Ƙwanƙwalati (Kakan Daɗi) -- 231

30.11 Alewar Madara (Tuwon Madara) -- 231

30.12 Garin Ɗan Buɗiɗis/Garin Buɗus -- 231

30.13 Gugguru -- 232

30.14 Baba Dogo -- 232

30.15 Fitsarin Abiyola -- 232

30.16Ƙamƙam/Kantun Gana -- 233

30.17 Suya -- 233

30.18 Karashiya (Ka Fi Amarya) -- 233

30.19 Kammalawa -- 234

Babi Na Talatin da Ɗaya

Nau’o’in Lemo na Zamani da Yadda Ake Yin Su

31.0 Gabatarwa -- 235

31.1 Lemon Tsamiya -- 235

31.2 Lemon Ɗanyar Citta -- 235

31.3 Lemon Abarba -- 236

31.4 Lemon Abarba da Kwakwa -- 236

31.5 Lemon Kukumba da Abarba -- 236

31.6 Lemon Gwaiba da Tuffa da Abarba da Kwakwa -- 237

31.7 Lemon Abarba Da Citta -- 237

31.8 Lemon Kukumba -- 237

31.9 Lemon Kukumba da Citta -- 238

31.10 Lemon Kukumba da Lemon Zaƙi -- 238

31.11 Lemon Gwanda -- 238

31.12 Lemon Gwanda da Ɗanyar Citta -- 239

31.13 Lemon Mangoro -- 239

31.14 Lemon Lemon Zaƙi -- 239

31.15 Lemon Kwakwa -- 239

31.16 Lemon Kwakwa da Madara -- 240

31.17 Lemon Karas -- 240

31.18 Lemon Ayaba -- 240

31.19 Lemon Zoɓo -- 241

31.20 Lemon Gwaiba -- 241

31.21 Lemon Kankana -- 241

31.22 Lemon Inibi -- 242

31.23 Lemon Magarya -- 242

31.24 Lemon Rake -- 242

31.2 Kammalawa -- 243

Babi Na Talatin da Biyu

’Ya’yan Itatuwa da Saiwowi

32.0 Gabatarwa -- 244

32.1 Abarba -- 244

32.2 Ayaba -- 244

32.3 Agwaluma -- 245

32.4 Dankali -- 245

32.5 Ɗan Furut -- 245

32.6 Faru -- 245

32.7 Gazari -- 245

32.8 Gwandar Masar -- 245

32.9 Inibi -- 246

32.10 Kukumba -- 246

32.11 Kashu -- 246

32.12 Kwakwa -- 246

32.13 Lemon Zaƙi -- 247

32.14 Oro/Malu -- 247

32.15 Kammalawa -- 247

Babi Na Talatin da Uku

Yunwa a Idon Bahaushe

33.0 Gabatarwa -- 248

33.1 Ma’anar Yunwa -- 248

33.2 Dangantakar Yunwa Da Abinci -- 248

33.3 Yunwa a Adabin Bakan Bahaushe -- 252

33.3.1 Kirarin Yunwa -- 252

33.3.3 Yunwa a Tatsuniyoyin Bahaushe -- 254

33.3.4 Yunwa a Karin Maganganun Bahaushe -- 255

33.4 Yunwa a Adabin Bahaushe na Zamani -- 255

33.4.1 Yunwa a Rubutattun Waƙoƙi -- 256

33.4.2 Yunwa A Littattafan Zube -- 257

33.4.3 Yunwa a Waƙoƙin Zamani -- 257

33.5 Kammalawa -- 258

Manazarta -- 259

Waɗanda Aka Yi Hira Da Su -- 263

Rataye -- 266

Fihirisan Kalmomi -- 366

The book “Cimakar Bahaushe” (Diets of the Hausa People) is a collection of 293 traditional and modern diets of the Hausa people. Detailed explanations of the recipes and ingredients are provided. Comments are provided on the areas of the Hausa land where specific diets are mostly found, the age categories of people that usually use it, as well as the scientific impact of some of the diets to human biology.  Data is collected from interviews with different categories of people including:  i.                    Food sellers within the Hausa land: Mainly to have an idea of recipes on the diets.  ii.                  People of older age: Mainly to have insights on traditional diets of the Hausas.  iii.               Hausa scholars: Mainly to verify and justify the validity of the information obtained as well as provide further expert explanations on the diets.  Moreover, over two hundred (200) pieces of literature were reviewed to have better insight on the topic in question as well as get scientific and professional clarifications on some key concepts relevant to the research. The pieces of literature cover major relevant phenomena such as diet and hunger. Others are on the Hausa land and the Hausas.  The book contains thirty-three (33) chapters. Chapter one is the main introduction in which a concise explanation is provided on the Hausas, their history, their land, social life, and transformations due to globalization, acculturation, and modernity. Chapter two detailly discusses the concepts of diet and food from the Hausa point of view. That includes the meaning and the usage of diets in some Hausa works of literature both verbal and written (i.e. prose, poetry, proverbs, etc.).  Chapters three and four discuss the sources of Hausa diets and their forms accordingly. Chapters five to seventeen discuss some traditional Hausa diets including hard and soft ones. Chapter eighteen concentrates on the influence of modernity and globalization on Hausa diets. It has been discovered that there have been some significant changes in the Hausa diets ranging from recipes to kitchenettes.  Chapters nineteen to thirty-two discuss modern Hausa diets. Some traditional diets are still retained with little modifications, while on the other hand, there are a lot of new ones. Chapter thirty-three discusses “hunger” from the Hausa point of view. The relationship between hunger and food is examined. Additionally, the use of hunger in various Hausa literary works is studied. It is concluded that hunger is like a disease whereby its cure is food.  7th November 2022
Citation (Manazartar Littafin): Sani, A-U. & Umar, H.A. (2022). Cimakar Hausawa. Kano: WT Press. ISBN: 978-978-984-562-9.

Get a copy:
To obtain a copy of this book, kindly send a WhatsApp message to:
+2348133529736

You can also write an email to:

Post a Comment

0 Comments