Tuwon Kullu

Tuwon ƙullu, tuwo ne da ake tuƙawa idan an niƙa gero ko dawa da kuma masara a haɗe wuri guda. Wannan garin gero da na masara ake sarrafawa a matsayin ƙullu tare da mayar da shi tuwo. Tuwon kullu na da daga cikin abincin gargajiya da kusan Bahaushen birni da ƙauye ke amfani da shi. Abinci ne da ba shi da nauyi a ciki. A koyaushe za a iya cin tuwon ƙulu a lokutan dare da rana da kuma safiya. Har a lokutan bukukuwa Bahaushe na tanadar tuwon ƙullu. Akasarin mutane ba su cika son cin tuwo wanda ke sa nauyi a cikinsu ba.

Mahaɗin Tuwon Ƙullu

        i.            Masara da Gero ko Dawa

      ii.            Rogo

    iii.            Ruwa

Yayin samar da tuwon ƙullu, akan tanadi masara tare da gero ko dawa. Za a surfe su a cire dusar a kuma wanke su. Daga nan za a jiƙa ya kwana a jiƙe. Washe gari za a wanke jiƙaƙƙen surfen da aka yi sannan a niƙa da dutse. Da zarar an kammala gurzawa, za a dama shi da hannu, sannan a ƙara masa ruwa a kuma tace. Bayan an kammala tacewa, za a bar shi ajiye har sai ruwan ya kwanta.

A ɓangare guda kuma, za a hura wuta a aza tukunya tare da ruwa. Bayan ruwan ya tafasa, za a kawo wannan ƙullu, a ɗan ƙara masa ruwa kaɗan, sannan a zuba cikin wannan ruwa da ya tafasa. Daga nan za a ɗauko muciya a yi ta tuƙi a hankali har sai ya yi kauri ya zama tuwo. Lokacin za a ɗauko garin rogo niƙaƙƙe a zuba ciki a haɗa a tuƙe. Idan ya tuƙu, za a lura da shi sosai ka da ya yi kauri ko ruwa-ruwa sama da yadda ya kamata ya yi. Haka ma, kar a bari ya yi ƙolalai. Za a iya ƙara ruwan zafi a ƙara tuƙawa idan an fahimci buƙatar hakan. Bayan an kammala, sai a ɗan zuba ruwan zafi a rufe tukunyar. Idan ya ƙara dafuwa sai a ƙara tuƙawa sannan a kwashe. Miyar yauƙi ta fi daɗin sha’ani dangane da cin wannan nau’in tuwon.

Tsokaci 

Tuwon ƙullu maza da mata da yara suna cin sa. Sai dai tsofi sun fi cin sa fiye da mata da maza. Hakan na faruwa ne kasancewar tuwon ƙullu mai taushi da ruwa-ruwa. Yayin da aka ci wannan abinci, ciki ba zai yi nauyi ba. Wannan ya sa za a iya cin tuwon ƙulu mai yawa ba tare da an san an ci shi da yawa kamar sauran nau’o’in tuwo ba. A garuruwan Kabi da Zamfara da Katsina da Sakkwato an fi yin tuwon ƙullu saɓanin sauran garuruwa irin su Bauchi da Kano da sauran su. Yana da kyau a ƙara farfaɗo da yin tuwon ƙullu musamman saboda irin tagomashin da ya ke da shi ga tsofafinmu na ƙasar Hausa waɗanda ba sa iya cin nau’o’in abincin zammani a sakamakon nisan da shekarunsu suka yi, kuma sannan ba kowane abinci ne cikinsu ke iya ɗauka ba. Haka kuma, tuwon ƙullu yana da sauƙin taunawa a wurinsu.

Citation: Sani, A-U. & Umar, H.A. (2022). Cimakar Hausawa. Kano: WT Press. ISBN: 978-978-984-562-9.

Get a copy:

To obtain a copy of this book, kindly send a WhatsApp message to:

+2348133529736

You can also write an email to:

abuubaidasani5@gmail.com