Ticker

6/recent/ticker-posts

Sauye-Sauyen Zamani a Wasu Sarautun Sana’o’in Gargajiya Da Ayyukansu a Garin Kano (Kashi Na Shida)

Article Citation: Suleiman, M. (2025). Sauye-sauyen zamani a wasu sarautun sana’o’in gargajiya da ayyukansu a garin Kano [Master’s dissertation]. Department of Nigerian Languages, Usmanu Danfodiyo University, Sokoto.

SAUYE-SAUYEN ZAMANI A WASU SARAUTUN SANA’O’IN GARGAJIYA DA AYYUKANSU A GARIN KANO

Na

SULEIMAN Musa
Email: musasuleiman424@gmail.com  
Phone: 08061256096

Sauye-Sauyen Zamani a Wasu Sarautun Sana’o’in Gargajiya Da Ayyukansu a Garin Kano 

5.0 Shimfiɗa

Wannan babi shi ne na ƙarshe a wannan bincike, a nan ne aka taƙaita bayanin wannan bincike gaba ɗaya. Sannan aka shimfiɗa shawarwari da ake ganin idan aka bi su a fagen nazari, to lallai nan ba da jimawa ba za a fitar da jaki daga duma. Haka kuma, an kawo sakamakon wannan bincike da manazarta daga ƙarshe.

5.1 Taƙaitawa

Wannan kundi yana ɗauke da manyan babuka guda biyar. Babi na ɗaya shi ne gabatarwa, wanda a nan ne aka shimfiɗa tsarin wannan bincike. Sannan an kawo dalilan bincike da manufofin bincike da maƙasudan bincike da tambayoyin bincike da farfajiyar bincike da muhimmancin bincike. Haka kuma, an yi waiwayen tubalan kalmomin matashiyar wannan bincike, inda aka waiwayi kalmomi irin su sarauta, da asalin sarauta, da sana’a, da asalin sana’o’in Hausawa na gargajiya, da ma’anar kalmar gargajiya, da kuma waiwayen tarihin masarautar Kano.

Babi na biyu, shi ne inda aka yi bitar ayyukan da suka gabata, wato aka yi bitar kundayen digiri na uku da na biyu da kuma na farko. Sannan an yi bitar maƙalu cikin mujallu da maƙalu a tarukan ilimi da bugaggun littattafai, daga ƙarshen babin kuma aka kawo hujjar ci gaba da wannan bincike.

Babi na uku kuwa, shi ne aka yi wa take da hanyoyin gudanar da bincike, inda aka yi ziyara da tattauna da waɗanda suke da masaniya a kan wannan bincike. Haka kuma, an tuntuɓi masana da manazarta don samun ƙarin haske a kan wannan bincike. Sannan an nazarci rubuce-rubuce masana da suka shafi wannan aiki. Haka kuma, an tuntubi kafafen yaɗa labarai da jaridu da kafafen sadarwa na intanet. Haka kuma, an kawo hanyoyin tantance bayanan bincike da kuma ra’in bincike.

Babi na huɗu, an yi bayani a kan sarautun sana’o’in Hausawa na gargajiya, inda aka dubi sarautar Sarkin ɗori, da Sarkin fawa, da Sarkin gini, da kuma Sarkin ƙira. Baya ga haka, an yi bayani a kan asalin sarautun sana’o’in gargajiya da sarautun a jiya da kuma a yau. Haka kuma, an yi bayani a kan taƙaitaccen tarihin sarakunan da ke riƙe da waɗannan sarautu na sana’o’in gargajiya a garin Kano. An yi bayanin a kan haƙiƙanin sarautun da ayyukansu da ƙananan sarakunan waɗannan sana’o’i. Sannan, an yi bayani a kan ayyukan sarakunan sarautun da sauye-sauyen da ke tattare da al’adun sarautun sana’o’in Hausawa na gargajiya. Bugu da ƙari, an yi bayanin matsayi da dangantakar sarautun sana’o’in Hausawa na gargajiya.

Babi na biyar kuwa, bayan taƙaitaccen bayani a kan binciken, an fitar da sakamakon da aka samu bayan an kammala binciken. Haka kuma, a ƙarshen aikin, an bayar da shawarwarin da za su inganta waɗannan sarautun. Wasu shawarwarin, an bayar da su ga masu riƙe da waɗannan sarautun, wasu kuma, an bayar da su ga hukumomi da jami’o’i da sauran makarantu da cibiyoyin ake gudanar da bincike na ilimi.

5.2 Shawarwari

Wannan kundi ya kawo wasu shawarwari da yake ganin idan aka bi su, za su taimaka wajen kawo ci gaba da haɓaka sarautun sana’o’in gargajiya a garin Kano. Daga cikin waɗannan shawarwari akwai:

1.      Akwai buƙatar inganta sarautun sanaoin gargajiya a Masarautar Kano, kasancewar sarautu ne na gado, da suke da ƙima a idanun al’umma. Yin hakan zai ƙara ɗaga darajar sana’o’in da kawo ci gaba ga masu gudanar da waɗannan sana’o’i na gargajiya a garin Kano.

2.      Ba da sarautun sana’o’in gargajiya ga nagartattun mutane waɗanda suka cancanta zai ƙara kankaro martabar sarautar gargajiya a idanun alumma, musamman a ce sarautun an ba da su ga masu shaawar sarauta. Hakan zai taimaka wajen yaɗuwa da kuma tsare ƙyawawan aladun masarautar Kano.

3.      Al’ummar garin Kano suna mutuƙar ganin ƙimar sarautar gargajiya. Wannan dalilin ne ya sanya mutanen karkara da na alƙarya suke mutuƙar biyayya ga masu sarautun gargajiya. Don haka, yana da mutuƙar kyau masu riƙe da irin waɗannan sarautu na sana’o’in gargajiya su ci gaba da nuna halaye na gari waɗanda al’umma za su yi koyi da su.

4.      Yana da mutuƙar ƙyau masarautar Kano ta ci gaba da jajircewa wajen sanin halaye da kyawawan ɗabi’u waɗanda za a naɗa a waɗannan sarautu na sana’o’in gargajiya. Yin hakan zai ƙara kare daraja da martabar masarautar Kano a idanun alumma da duniya baki ɗaya.

5.      Akwai bukatar jami’o’i da manyan makarantu da cibiyoyin gudanar da bincike na ilimi, su ci gaba da yin nazarin al’adun ire-iren waɗannan sarautun gargajiya domin fito da alfanun da ke cikinsu, domin taskace su. Dalilin kuwa, a kullum ana samun sauye-sauyen waɗansu ala’du, wasu kuma suna salwacewa.

5.3 Sakamakon Bincike

Wannan bincike da aka gabatar, ya samar da sakamako da ake ganin samuwar sa shi zai tabbatar da kwalliya ta biya kuɗin sabulu. Daga cikin sakamakon da wannan bincike ya samo, sun haɗa da:

1.      Kundin ya fito da yanayin da wasu sarautun sana’o’in gargajiya suke ciki a yanzu, inda ya kawo yanayin sarautun sana’o’in gargajiya da suka haɗa da: Sarautar Sarkin ƙira da sarautar Sarkin ɗori da sarautar Sarkin gini da kuma ta Sarkin fawa.

2.      Binciken ya gano ayyukan sarautun sana’o’in gargajiya da sauye-sauyen da aka samu a yanzu, inda aka kawo wasu abubuwan da suka samu a sakamakon tasirin zamani da addini Musulunci a cikin tsarin waɗannan sarautu na sana’o’in gargajiya a garin Kano.

3.      Aikin ya lalubo muƙamai da aladun da ke tattare da sarautun sana’o’in gargajiya, inda aka fito da hakimai da sarautun yanki da suke taimaka wa waɗannan sarakuna wajen gudanar da ayyukansu.

4.      Kundin ya binciko matsayi da dangantakar sarautun sana’o’in gargajiya musamman a garin Kano.

MANAZARTA

Abdulƙadir, Ɗ. (1979). Zaɓaɓɓun Waƙoƙin Da da Na Yanzu. London: Great Britain by Bulter & Tanner Limited.

Abdullahi, M. (2021). Gudummawar Finafinan Hausa Wajen Raya Sana’o’in Gargajiya Hausawa. Kundin Digiri na Biyu, Sashen Koyar da Harsunan Nijeriya. Kano: Jami’ar Bayero.

Abubakar, A. S. (2008). Sarautar Sallama da ta Sarkin Hatsi a Fadar Kano. Kundin Digiri na Biyu, Sashen Koyar da Harsunan Nijeriya. Kano: Jami’ar Bayero.

Adamu, D. (2019). The Role Of Colonial Administration in the Depositiion of Traditional Rulers in Katsina Emirate 1903-1960. M. A Dessertation. Department Of History. Sokoto: Usmanu Ɗanfodiyo University.

Adamu, M. T (1997). Asalin Hausawa da Harshensu. Kano: Ɗansarkin Kura Publishers Limited.

Ado, A. (2017). Ra’o’in Bincike Kan Al’adu Hausawa. Katsina: Kanki Media Enterprises.

Albarkawa, S. Y. (2023). Sauye-Sauyen Wasu Al’adu A Fadar Zazzau. Kundin Digiri na Biyu, Sashen Koyar da Harsunan Nijeriya da Kimiyyar Harshe. Kaduna: Jami’ar Jihar Kaduna.

Alhassan, H. da Wasu. (1988). Zaman Hausawa. (Bugu na Biyu). Lagos: Islamic Publition Bureau.

Aliyu, B. (2004). Tsafe Garin ‘Yandoto: Yanayi da Tsarin Sarautun Gargajiya a Ƙasar Tsafe. Kundin Digiri na Biyu, Sashen Nazarin Harsunan Nijeriya. Sakkwato: Jamiar Usmanu Ɗanfodiyo.

Aliyu, L. (2017). Nazarin A Kan Matsayi da Dangantaka Tsakanin Sarki da Hakimai a Fadar Katsina. Kundin Digiri na Biyu, Sashen Koyar da Harsunan Nijeriya. Kano: Jami’ar Bayero.

Almajir, T. S. (2009). Tasirin Zamani a Kan Rayuwar Hausawa Matasan Kano. Kundin Digiri Na Biyu, Sashen Koyar da Harsunan Nijeriya. Kano: Jam’ar Bayero.

Amin, M. L. (2004). Falsafar Bahaushe A Kan Rayuwar Ɗanadam. A cikin Mujallar Algaita, Sashen Koyar da Harsunan Nijeriya. Kano: Jami’ar Bayero.

Argungu, A. I. (2017). Sarauta a Daular Kabi Jiya da Yau. Sokoto: University Press Limited Usmanu Danfodiyo University.

Auta, A. L. (1986). Gudummawar Mawaƙan Hausa Dangane da Adana Tarihi. Sashen Koyar da Harsunan Nijeriya. Kano: Jamiar Bayero.

Bahago, A. A (1998). Kano ta Dabo Tumbin Giwa: Tarihin Unguwanni Kano da Mazaunanta da Ganuwa da Ƙofofin Gari. Kano: Munawwar Books Foundation. (MBF).

Bargery, G. P. (1934). A Hausa-English Dictionary and English-Hausa Vocabulary. Zaria: Ahmadu Bello University Press.

Bello, A. M. (1991). Tasirin Zuwan Turawa Kan Sarautun Gargajiya Na Ƙasar Hausa. Kundin Digiri na Biyu, Sahen Koyar da Harsunan Nijeriya. Kano: Jamiar Bayero.

Bunza, A. M. (2006). Gadon Feɗe Al’ada. Jerin Littattafan Cibiyar Nazarin Al’adun Hausa. Lagos: Tiwal Nigerian Limited.

Bunza, A. M. (2009). Narambaɗa. Lagos: IBRASH Islamic Publication Centre Limited.

Bunza, A. M. (2013). Makamin Dimokraɗiyya A Falsafar Al’ada. Takardar da aka gabatar a matsayin jagora ga takardun Al’ada a taron ƙara wa juna sani na ƙasa na farko a kan Harshe da Adabi da Aladun Hausawa, a Cibiyar Nazarin Harsunan Nijeriya. Kano: Jamiar Bayero.

Bunza, A. M. (2022). Tatsaka Mai Wuyar Sani (Lalurar Makafta a Al’adance, da Addinance, da Zamanance). Maƙalar da Aka Gabatar a Taron Ƙungiyar Makafi Ranar 08 ga Oktoba, 2022 a Jahar Kebbi.

Bunza, A. M. (2023). Sarauta a Tsarin Ikon Ƙasar Hausa (Yadda Take da Yadda Ake Samar da Ita). Maƙalar da Aka Gabatar a Taron Naɗin Farfesa Abdulƙadir Ɗangambo a Matsayin Sarkin Malaman Hausa na Afrika, a Fadar Sarkin Hausawan Afrika Dr. Abdulƙadir Koguna Da ke Unguwar Yola a Cikin Birnin Kano..

Bunza, D. B. (2016). Gudummawar Sarautun Tsaro a Arewacin Nijeriya. Takardar da Aka Gabatar a Taron Ƙara wa Juna Ilimi na Ƙasa a Tsangayar Fasaha da Addinin Musulinci. Sakkwato: Jamiar Usmanu Ɗanfodiyo.

Chen, X. da Wasu (2010). Perceived Social Change and Childrearing Attittudes In China. Eur Psychol, 15:260-270 http://dx.doi.org/10.1027/1016-9040/a000060.

CSNL (2006). Ƙamusun Hausa na Jami’ar Bayero. Cibiyar Nazarin Harsunan Nijeriya. Kano: Jami’ar Bayero.

Ɗan’alhaji, A. (2016). Shin Ko Akwai Wata Aba Ita Falsafa a Adabin Hausa? Cikin Kadaura Journal of Hausa Multidisplinary Vol1, No 2, Department of Nigerian Languages and Linguistics. Kaduna: Test and Print Ventures.

Ɗan-Iya, I. A. (2020). The Dabo Of Kano. Kano: MJB Printers.

Ɗanjuma, S. A. (2021). Kwatanta Wasu Al’adun Sarauta a Tsarin Zamantakewa Na Fadar Kano Da Dass. Kundin Digiri na Biyu, Sashen Nazarin Harsunan Nijeriya. Kano: Jami’ar Bayero.

Ɗantiye. N. I. (1989). Taxation And Hakimi’s Envoys: The Status of Ribats of Rano, Ƙaraye, Ɓaɓura, Gwarzo, and Their Residents Rulers Within the Administration System of Kano Emirate. (Editor). Barkinɗo, B. K. In Kano and Some of Her Neighbours. Pp 79-103. Department of History. Kano: Bayero university.

Daura, R. J. (2012). Sarautun Ƙasar Daura Da Muhimmancinsu ga Alumma. In Amfani, A. H. et,al. (Editors.), Champion of Hausa Cikin Hausa: A Festschrift In Honour Of Ɗalhatu Muhammad. Pp 468-472. Department Of African Languages And Culture. Zaria: Ahmadu Bello University Press.

Dawaki, I. A. (1994). Ɗorayi: A History of Economic and Social Trasformation In the 19th and 20th Centuaries Kano Emirate. M. A. Dessertation, Department Of History: Sokoto: Usmanu Danfodiyo University.

Dobie, A. B. (2002). Theory Into Practice: An Introduction To Literary Critism. Internartional Students Edition. Second Edition. USA: Wadswarth Cengage Learning.

Dokaji, A. A (1958). Kano ta Dabo Ci gari. Zaria: Northern Nigerian Publishing Company limited.

Durumin Iya, M. A. (2006). Tasirin Kimiyya da Ƙere-Ƙeren Zamani a Kan Sanaoin Hausawa na Gargajiya. Kano: Print Services.

Fadama, M. (2014). Sarkanci a Lardin Sakkwato. Kundin Digiri na Uku, Sashen Nazarin Harsunan Nijeriya. Sakkwato: Jami’ar Usmanu Ɗanfodiyo.

Farouk, A. U. (2O21). Nazarin Sana’ar Rinin Fata A Unguwar Daurawa Da ke Ƙaramar Hukumar Dala a Birnin Kano. Kundin Digiri na Biyu, Sashen Koyar da Harsunan Nijeriya. Kano: Jamiar Bayero.

Garba, C. Y. (1991). Sana’o’in Gargajiya a Ƙasar Hausa. Ibadan: Spectrum Books Limited.

Gaya, A. M. (1998). Tsarin Milkin Gargajiya Jiya Da Yau Musamman A Kano. Kundin Digiri na Biyu, Sashen Koyar da Harsunan Nijeriya. Kano: Jami’ar Bayero.

Gaya, A. M. (2012). Tasirin Siyasa A Masarautun Gargajiya, Musamman A Sakkwato Da Katsina Da Kano Da Daura Daga 1960 Zuwa 2019. Kundin Digiri Na Uku, Sashen Koyar da Harsunan Nijeriya. Kano: Jami’ar Bayero.

Gulbi, A. S. (2000). Sarautun Gargajiya a Ƙasar Gummi Jiya da Yau. Kundin digiri na ɗaya, Sashen Koyar da Harsunan Nijeriya. Sokoto: Jami’ar Usmanu Ɗanfodiyo.

Gusau, S. M. (1988). Makaɗan Fada Sigoginsu da Yanaye-Yanayensu Musamman a Ƙasar Sakkwato. Kundin Digiri na Uku, Sashen Koyar da Harsunan Nijeriya. Kano: Jamiar Bayero.

Gusau, S. M. (2002). Salihu Jankiɗi Sarkin Taushi. Kaduna: Baraka Press and Publishers Limited.

Gwangwazo, M. A. (2001). Tarihin Sarakunan Kano 1805-2003. Kano: Truimph Publication Company.

Gwangwazo, M. A. (2004). Tarihin Sarkin Kano Kafin Jihadi Littafi na 1 da 2. Kano: Truimph Publishing Company.

Gwangwazo, M. A. (2010). Tarihin Sarkin Kano Muhammadu Rumfa: Zuri’ar Sarkin Kanawa Gidan Makaman Kano Rumfa. Kano: Ja’afaru’s Press.

Hamji, M. (2023). Dangantaka a Tsakani Wasu Muƙaman Masarautar Kano da Gombe. Kundin Digiri na Biyu, sashen Koyar da Harsunan Nijeriya. Kano: Jami’ar Bayero.

Hussaini, I. (2008). Gwarzayen Masarautar Kano A Shekaru 45 (1963-2008) Na Ado Bayero A Milkin Kano. Kano: Talles Consulting Company Limited.

Ibrahim, O. F. (2001). Prince of the Time: Ado Bayero and Transformation of Emiral Authority in Kano. Canada: Africa World Press.

Isma’il, H. A. (2011). Tasirin Sarautun Gargajiya A Cikin Littafin Magana Jari Ce 1-3. Kundin Digiri na Biyu, Sashen Nazarin Harsunan Nijeriya. Kano: Jami’ar Bayero.

Ƙani, A. M. (1999). The Place of Kano In The Intellectual History of Bilad Sudan. In Degel. Faculty of Arts And Islamic Studies. Pp 50-58. Sokoto: Usmanu Danfodiyo University.

Ƙaraye, N. D. (2008). Sana’ar Ɗinkin Hula a Birnin Kano da Kewaye. Kundin Digiri na Farko, Sashen Koyar da Harsunan Nijeriya. Kano: Jamiar Bayero.

Kwalli, K. M. (1996). Kano Jalla Babbar Hausa. Babu Sunan Maɗaba’a.

Lawal, N. (2019). Nazarin Saye a Tunanin Bahaushe Jiya da Yau. Kundin Digiri na Uku, Sasahen Koyar da Harsunan Nijeriya. Kano: Jami’ar Bayero.

Liman, A. (1985). Mu Fara Karatu. Zaria: Longman Nigerian Limited.

Longman, (2003). Longman Active Study Dictionary for Egyptian Secondary Schools. New Edition. England: International Students Edition, Person Education, Edinburgh Gate.

Madabo, M. H. (1976). Ciniki da Sana’o’i a Ƙasar Hausa. Lagos: Thomas Nelson Nigerian Limited.

Maradun, M. S. (1992). Sarautar Gargajiya a Ƙasar Hausa: Nazarin Muƙaman Sarautar Gargajiya A Sakkwato. Kundin Digiri na Biyu, Sashen Nazarin Harsunan Nijeriya. Sakkwato: Jamiar Usmanu Ɗanfodiyo.

Muhammad, B. A. (1991). Tasirin Zuwan Turawa Kan Sarautun Gargajiya Na Ƙasar Hausa: Tsokaci Kan Sarautar Kano. Kundin Digiri na biyu, Sashen Koyar da Harsunan Nijeriya. Kano: Jamiar Bayero.

Muhammad, B. A. (2009). Hausawa da Al’adunsu. Kano: Absar Comprint.

Muhammad, M. S. (2019). Sana’a Sa’a.Kaduna: Gado-da-masu Communication.

Muhammad, M. S. (2020). Bahaushiyar Al’ada. Kano: Bayero University Press.

Musa, A. (1991). Tasirin Zuwan Turawa a Kan Sana’o’in Hausawa na Gargajiya. Kundin Digiri na Farko, Sashen Koyar da Harsunan Nijeriya. Kano: Jami’ar Bayero.

Musah, M. T. (2021). Tasirin al’adun Sarautar Hausawa Na Gargajiya A Kan Wasu Na Ƙabilun Ƙasar Zazzau. Kundin Digiri na Biyu, Sashen Nazarin Harsunan Nijeriya. Sakkwato: Jamiar Usmanu Danfodiyo.

Na’iya, M. R. (1983). Tsarin Gine-Ginen Hausawa na Gargajiya. Kundin Digiri na Farko, Sashen Nazarin Harsunan Nijeriya. Kano: Jami’ar Bayero.

Newman, P. da Ma Newman, R. (2020). Hausa Dictionary English-Hausa/Hausa-English. Kano: Bayero University Press.

Palmer, H. R. (1908). The Kano Chronicle. The Journal of the Royal Anthropological Institute of Great Britain and Ireland, vol. 38, pp. 58-98.

Rambo, R. A. (2018). Nazarin Ayyukan Sana’ar Sassaƙa da Fasahohinsu a Rayuwar Hausawa. Kundin Digiri na Uku, Sashen Koyar da Harsunan Nijeriya. Katsina: Jamiar Umaru Musa Yaradua.

Rimmer, da Wasu (1975). Zaman Mutum da Sana’arsa. Zaria: Northern Nigerian Publishing Company Limited.

Rose, A. O. (1994). Alhaji Ado Bayero On The Royal Court Of Kano. Kano: Ugosons Press Limited.

Rufa’i. A. R. (1995).Gidan Rumfa: The Kano Palace. Kano: Truimph Publishing Company.

Saleh, G. (2006). Shamaki da Ɗanrimi a Masarautar Kano. Kundin Digiri na Biyu, Sashen Koyar da Harsunan Nijeriya. Kano: Jamiar Bayero.

Salisu, I. (2011). Sarautar Makwashe Da Tasirinta A Garin Argungun. Kundin Digiri Na Farko, Sashen Nazarin Harsunan Nijeriya. Sakkwto: Usmanu Ɗanfodiyo University.

Sallau, B. A. (2009). Sana’ar Wanzanci da Sauye-Sauyen Zamani. Kundin Digiri na Uku, Sashen Koyar da Harsunan Nijeriya. Kano: Jami’ar Bayero.

Sallau, B. A. (2013). Wanzanci da Sauye-Sauyen Zamani. Zaria: Ahmadu Bello University Press.

Sani, H. T. (1995). Tsarin Shugabanci da Ɗaukar Nauyin Alummar Hausawa. Kundin Digiri na Farko, Sashen Koyar da Harsunan Nijeriya. Kano: Jamiar Bayero.

Shu’aibu, H. (2002). Dangantakar Da Ke Tsakanin Sana’o’in Hausawa Na Gargajiya. Kundin Digiri na Farko, Sashen Koyar da Harsunan Nijeriya. Kano: Jami’ar Bayero.

Smith, S. S. (2004). The New International Webster’s Comprehensive Dictionary of English Language. New Delhi: Trident Press.

Soba, A. S. (2017). Tanadin Tsaron Gargajiya a Ƙasar Zazzau: Waiwayen Cikin Zamunan Sarakunan Habe 1435-1804. Kundin Digiri na Uku, Sashen Nazarin Harsunan Nijeriya. Sakkwato: Jamiar Usmanu Danfodiyo.

Suleiman, A. M. (1993). Faɗaɗuwar Sana’o’in Gargajiya a Zamance. Kundin Digiri na Farko, Sashen Koyar da Harsunan Nijeriya. Kano: Jami’ar Bayero.

Tukur, A. (1999). Kowace Ƙwarya da Abokin Burminta. Babu Sunan Maɗaba’a.

Uba, A. (2021). Yadda Ake Gudanar da Bukukuwan Sarauta A Yankin Kano Da Katsina. In Yakasai, A.S. Et,Al. (Eds), A Great Scholar And Linguist: A Festschrift In Honour Of Professor Ibrahim Ahmad Mukoshy. Pp 714-724. Kaduna: Amal Printing And Publishing Nigerian Limited.

Umar, M. B. (1987). Dangantakar Adabin Baka da Al’adun Gargajiya. Kano: Truimph Publishing Company Limited.

Usman, Y. B. (1980). The Transformation of Katsina. Kundin Digiri na Uku. Zaria: Jami’ar Ahmadu Bello.

Waya, Z. I. (2000). Kano da Masarautarta Jiya Da Yau. Zariya: Gaskiya Corperation Limited.

Weinstock, M (2015). Changing Epistimologies Under Conditions of Social Change In Two Arab Communities In Israel. Int J Psychol. http://dx.doi.org/10.1002/ijop.12130.

Weinstock, M. da Wasu (2014). Societal Change and Value In Arab Communities In Israel: Intergenerational and Rural-urban Comparisons. J Cross-Cult Psychol. http://dx.doi.org/10.1177/00220221/1455/792.

Yahaya, I. Y. da Wasu (1992). Darussan Hausa Don Manyan Makarantun Sakandire. Zaria: University Press.

Yahya, A. B. (1979). Jigon Nazarin Waƙa. Kaduna: Fisbas Media Services.

Yakubu, A. M. (2006). Emirs And Politician: Reform, and Recrimination in Northern Nigeria 1950-1966. Kaduna: Baraka Press and Publishers Limited.

Yakubu, S. da Gafai, B. M. (2018). Tsatsube-Tsatsuben Mahauta Wajen Kare Martabar Sana’ar Fawa. Cikin Kadaura Journal of Hausa Multidisplinary Vol1, No 4 Studies, Department of Nigerian Languages and Linguistics.Kaduna: Test and Print Ventures.

Zhenghong, M. (1985).Tsarin Mulkin Gargajiya a Ƙasar Hausa. Kundin Digiri na Ɗaya, Sashen Koyar da Harsunan Nijeriya. Kano: Jamiar Bayero.

Rataye Na Ɗaya

Mutanen Da Aka Tattauna Da Su

 

 I. Tattaunawar da aka yi da Ɗanrimin Kano, Alhaji Sarki Waziri a ofishinsa da ke Hedikwatar masarautar Kano (Kano Emirate Council), ranar Talata 5/4/ 2022 da misalin ƙarfe 3:20 na yamma.

 II. Tattaunawa da Sallaman Kano Alhaji Daud\a a gidan da ke Ƙofar Ƙwaru cikin gidan Mai martaba Sarkin Kano Alhaji Aminu Ado Bayero, ranar Laraba 06/4/2022 da ƙarfe 8:00 na dare.

 III. Tattaunawa da Nafi’u Uba Muhammada (Babban ɗan Sarkin Ɗorin Kano) a gidan Sarkin Ɗorin Kano da ke unguwar Ƙofar Naisa a cikin birnin Kano. Ranar Jumaa 18/08/2023, da misalin ƙarfe 3:30 na yamma.

 IV. Tattauwanawa da Sarkin Ɗorin Kano Alhaji Uba Yusuf Muhammad ranar Asabar 05/07/ 2023. da misalin karfe 3:30 na yamma a gidansa da ke Ƙofar Naisa a cikin Birnin Kano.

 V. Tattaunawa da Dr. Datti Sani likitan dabbobi a ranar Laraba 6/9/2023 a ofishi likitan dabbobi na Abbatuwa da ke cikin birnin Kano.

 VI. Tattaunawa da Shamakin fawan Kano Malam Abubakar Hamisu a gidansu da ke Unguwar Arzai a cikin birnin Kano, a ranar juma’a 11/08/2023 da misalin ƙarfe 3:30 na rana.

VII. Tattaunawa da Sarkin fawan Kano Alhaji Isiyaku Alin Muli a ofishinsa da ke Abbatuwa a Unguwar Ƙofar Mazugal da ke cikin birnin Kano, ranar Laraba 6/9/2023 da misalin ƙarfe 11:00 na safe.

VIII. Tattaunawa ta 2 da Sarkin Ginin Kano Abdulƙadir Muhammad a gidansa da ke unguwar Yakasai a cikin birnin Kano, Ranar Talata 5/9/2023 da misalin ƙarfe goma na safe.

 IX. Tattaunawa da Lawan Gwadabe Sarkin Gini a gidan Sarkin gini Kano da ke unguwar Yakasai a cikin birnin Kano, Ranar Talata 5/9/2023 da misalin ƙarfe goma na safe.

 X. Tattaunawa da Balarabe Hassan Ka iya gini. Ɗaya daga cikin magina da ke zaune a unguwar Kofar mazugal. Ranar Laraba 20/09/2023 da misalin ƙarfe 3:00 na rana.

 XI. Tattaunawa da Yusuf Usman ɗaya daga cikin ‘ya’yan Sarkin Maƙeran Kano a ranar 16/08/2023. A lokon maƙera da ke unguwar Galdanci a cikin birnin Kano, da misalin ƙarfe 4:00 na yamma.

XII. Tattaunawa da Sarkin Maƙeran Kano Alhaji Usman Muhammad a gidansa da ke unguwar Galadanci a cikin birnin Kano. Ranar 16/08/2023 da misalin ƙarfe 3:30 na yamma.

Post a Comment

0 Comments