Dusashewar Wasannin Gargajiya A Kasar Yabo (6)

Kundin digiri na farko wanda aka gabatar a Sashen Harsunan Nijeriya, Jami'ar Jahar Sakkwato, Sakkwato, Nijeriya

NA

Sufiyanu Abubakar

Hassan Ladan

Hassana Mustapha Ibrahim

BABI NA BIYAR

• Kammalawa

An kasa wannan aiki ga tsarin babi-babi, daga na farko har zuwa na biyar. Babi na farko gabatarwa ce ga aikin da aka sanya gaba, wato k’udirin bincike. A babin na farko an yi bitar ayyukan da suka gabata da ke da alak’a da wannan bincike. Sannan an kawo hujjar ci gaba da bincike da muhimmancin bincike. Baya ga haka an kawo muhallin bincike, inda aka bayyana cewa, wannan bincike ya tak’aita ne ga fito da dusashewar wasannan gargajiya a garin yabo.

Babi na biyu na wannan aiki an masa taken ‘tak’aitaccen tarihi da asalin garin Yabo.’ Yayin kawo wannan tarihi, an kawo tarihin wasu muhimman mutane da su ne suka samar da garin na Yabo. Daga cikinsu akwai Malam Muhammadu Moyijo, wanda shi ne sarkin Kabi na farko. An kawo tarihin rayuwansa da kuma wuraren da ya zauna a lokacin rayuwarsa. Sannan wannan babi ya kawo tarihin yadda aka samu lalacewar dangantaka tsakanin Moyijo da hukumomin daular Kabi. Sannan an tattauna mubayi’arsa ga Shehu Usmanu Danfodiyo. Daga nan kuma aikin ya kawo ire-iren wasannan gargajiya, musamman wad’anda ake samu a garin Yabo. Sannan aikin ya kawo amfanin wasannin gargajiya, wad’anda sun had’a da tarbiyyar yara da motsa jiki da makamantansu.

Babi na uku ya kawo bayani game da yadda ake aiwatar da wasanni a k’asar Yabo. Wasannin da aka yi sharhinsu sun had’a da afajana da jini wa jini da ‘yar ato da ‘yar tsana da makamantansu. Babin ya kawo yadda ake gudanar da wad’annan wasanni da kuma irin wak’ok’in da ake rerawa yayin aiwatar da wasu daga cikinsu. Sannan aikin ya kawo rukunnen jama’ar da ke gudanar da wasanni. Wannan rukunne sun had’a da na yara da samari da ‘yan mata da kuma manya ko dattawa. Baya ga wannan, aikin ya kawo bayani game da lokutan wasanni. Lokutan sun had’a da wasannin rana da kuma wasannin dare.

Babi na hud’u ya yi duba ne zuwa ga tasirin zamani a kan wasannin gargajiya na Hausawa musamman a k’asar Yabo. Babin ya kawo dalilan da suka kawo dusashewar wasannin gargajiya a k’asar Yabo. Wad’annan dalilai sun had’a da samuwar ilimin addini da ilimin boko, da kuma samuwar hanyoyin sadarwa na yanar gizo. Wasu k’arin dalilan susashewar wasannin gargajiya a k’asar Hausa wanda babin ya kawo sun had’a da halin ko-oho da shuwagabanni suka yi ga wasannin da kuma samuwar finafinai a k’asar Hausa.

 

• 
  

  Sakamakon Bincike

  
  

Wannan bincike ya kai ga fahimtar ko gano wasu abubuwa da dama. Daga cikinsu akwai:

1. Wasannin gargajiya suna da matuk’ar amfani musamman ta ‘bangaren motsa jiki da k’arfafa dank’on zumunci da samar da tarbiya da makamantansu.


2. Wasannin gargajiya a k’asar Yabo suna fuskantar barazanar ‘bacewa kwata-kwata, wanda idan ba a d’auki wasu matakai ba, za a iya neman su a rasa nan ba da jimawa ba.

• Akwai dalilan da suka samar da wannan dusashewa na wasannin gargajiya, sun had’a da tasirin zaman da rashin kulawar hukuma da makamantansu.
  
  
  
  • 
    

    Shawarwari

    
    
  
  
  
  

Ta la’akari da sakamakon bincike da aka zayyana a sama, wannan aiki ya tanadar da shawarwari kamar haka:

1. Ya kamata a rik’a tuna d’inbin amfanin wasannin gargajiya, hakan zai sanya a ga dacewar hu’b’basa domin tabbatar da farfad’o da su.


2. Ya kamata a yi hu’b’basa daga ‘bangarori daban-daban, wato tun daga ‘bangaren hukumomi da kuma al’umma karan kansu, domin tabbatar da farfad’o da wasannin gargajiya tare da ingantasu, musamman a k’asar Yabo.

• Ya kamata a yi karatun ta nitsu a dalilan da suka kawo dusashewar wasannin gargajiya, domin magance su.

 

 

 

 

https://www.amsoshi.com/game-da-mu/