Ticker

6/recent/ticker-posts

Nazarin Littafi Mai Suna Wani Gari Ya Fi Gaban Kunu

 NA

ZALAIHAT SANI KAGARA

DA

ZAHARADDEEN SALEH

Gabatarwa

Kowane marubucin ƙagaggen labari yana da manufar da yake son isarwa a cikin ƙagaggen labarin da ya rubuta haka ma Malama Zulaihat Sani tana daga cikin ire-iren waɗannan marubuta ƙagaggen labari wanda daga cikin littafin ta akwai wanda za a duba domin nazari ko sharhin muhimman abubuwan da ke cikin saƙonta.

Wannan littafi shi ne “WANI GARI YAFI GABAN KUNU” shi wannan littafin an gina shi ne a kan sarauta da kuma yaƙi, wannan shi ne babban jigon da aka gina wannan littafin. Haka kuma an yi amfani da salo irin na da can wanda babu su a yanzu, sannan suturu da ababen hawa dukkaninsu an yi amfani da irin na da ne.

Haƙiƙa marubuciyar wannan littafin ta yi nasarar isar da saƙonta ta amfani da salailai da fitar da taurari da bayyanar da tubalanta a fili da sauran abubuwa dai mabanbanta dake cikin wannan littafin nata.

Yanzu kuma za mu yi ƙoƙarin shiga gundarin aikin don mu warware garin dake cikin tsakuwa don mu fahimci abin da marubuciyar ta isar ga masu karatu.

Jigo

Wannan na nufin saƙo ko kuma manufa ta marubuci da yake son isarwa ga al’umma, shi ake nufi da jigo. Saboda idan muka zo sharhi a kan jigon littafin “WANI GARI YAFI GABAN KUNU” za mu iya nuna babban jigon littafin an gina ne akan sarauta da kuma yaƙi, idan kuma muka waiwayi ƙananan jigogi za mu tarar akwai wa’azi da faɗakarwa da jimantarwa da kuma tarbiyantarwa. Alal misali idan muna son tsokaci akan nuna babbar manufar littafin za mu tun daga farkon shafi aka fara ambatar masarauta kuma har ƙarshen littafin haka ake ta magana. Haka kuma ake ta faman gwabza yaƙe-yaƙe tsakanin wannan masarauta da kuma wannan har izuwa ƙarshen shafin littafin.

Sannan idan muka waiwaya ƙananan manufar wannan littafi za mu ga akwai shafukan da wa’azi ne zalla a cikin su haka in muka ɗauki ita babbar masarautar an gina ta ne bisa tafarkin shari’ar musulunci. Sannan in muka kalli yadda aka nuna muhimmancin ilimi za mu ga shi ya bawa sarki Afgas damar aiwatar da bin dokokin Allah (SWT). Sannan marubuciyar ta nuna rashin neman ilimi kan janyo sanadin aikata munanan ayyukan da har za su kai mutum ga halaka in muka kalli rayuwar Sagir da Nuzak yadda ta kasance. Baya ga waɗannan akwai manufofi da dama da marubuciyar ta bayyana a rubutunta mun dai taƙaice aikin namu ne saboda yanayi na lokaci.

Salo

Wannan na nufin wasu hanyoyi da marubuta ko mawallafa ke bi wajen isar da saƙonsu na rubutunsu shi ake ƙira da salo. Wasu na ganin salo da duk wani abu da zai ƙarawa rubutu armashi da jawo hankali da sarrafa Hausa wannan shi ne salo kamar yadda suka gani.

Kamar yadda na kalli abin da aka ce dangane da salo bayan na leƙa rubutun Malama Zulaihat Sani kagara naga ta yi amfani da ire-iren salailai mabanbanta daga cikinsu akwai:

1.     Siffantawa

2.     Kamantawa

3.     Karin magana

4.     Tarihi

5.     Salsala ko nasaba   da sauransu.

Yanzu zamu duba ɗaya bayan ɗaya mu ga kaɗan daga cikin ire-iren waɗannan abubuwa na ire-iren salon da marubuciyar ta yi amfani da su kamar haka:

 

 

Siffantawa

Siffantawa na nufin a zayyano hoton wani abu da ake magana akai kamar yadda yake. To wannan marubuciya ta yi amfani da irin wannan salon don ta inganta rubutunta ga masu karatu, misali, akwai shafuka da dama a cikin littafin nata da ta zayyana iri-iri misali lokacin da Sarki Abdul’aziz ya dawo daga tafiyar da yayi an yi ta zayyana ire-iren yadda aka tarɓe kamar…wani doki ya sha kwalliya, wata yarinya ce ke kansa gaba ɗaya ba za ta zarce shekaru takwas ba, ita kanta ta sha ado na ban sha’awa farin mayani aka rufe kanta da…

Idan ana magana a kan salon siffatawa a littafin da muke sharhi, za mu tarar salon siffantawa shi mamaye rubutun kusan duk shafin da za ka duba ba za ka rasa salon ba.

Salon kirari

          Wannan ma an same shi a shafi na bakwai (7) misali, “lafiya toron giwa! Lafiya zaki! Sauƙa lafiya bijimin duniya! Taka lafiya ɗan sa’ada…”

Salon kamance

        Malama Zulaihat a cikin rubutunta ta yi amfani da wannan salon na kamance misali, a shafi na 84 an ce “Sarki Ja’iz da tsohon Shamaki Iliya kamar zasu sheƙa barzaƙu saboda baƙin ciki. Bukkar sarki suka shige kowanne fuska kamar gobara”.

Haka kuma a shafi na 213 an samu ire-iren wannan salon na kamance da sauran wasu shafukan.

Salon Karin Magana

          Wannan salon shi ma marubuciyar ta yi amfani da shi don ƙarawa rubutunta armashi a shafi na 92 an ce “waƙa a bakin mai ita tafi daɗi”, haka kuma a shafi na 94 da kuma 95 duk an yi amfani da ire-iren wannan salon.

Salon Tarihi

          Wannan ma Malama Zulaihat ta yi amfani da salon nan tun a farko shafuka rubutun yadda ta bada tarihin sarakunan da suka ci zamani kafin sarki Abdul’aziz a ƙasar AFGAS.

          Wannan salon da muka kawo ba su kaɗai ba ne aka yi amfani da su a cikin littafin da muke sharhi, akwai salailai mabanbanta wanda lokaci ne bai bamu damar leƙa su ba, amma in kere na yawo zabo na yawo wata rana za a yi ciɓis.

Zubi da Tsari

          A wannan fage na zubi da tsari na littafi ana buƙatar irin abubuwa ne kamar haka:

i.                   Buɗewa da rufewa

ii.                 Dabarun ƙulla labari

iii.              Tsarin babi ko kuma amfani da lambobi ko kuma adadin shafukan litttafin.

Yanzu bari mu kalli fasalin zubi da tsarin littafin Malama Zulaihat mu ga yadda ta gudanar da shi kamar haka:

-         Mabuɗin wannan littafi: Ta buɗe ne da rubutu kawai a zube yayin da take bada tarihi abubuwa waɗanda ta ce ba za su lissafu ba na abin kuka da na tausayi.

-         Sai ta rufe littafin da jan hankalin masu karatu da a haɗu a littafi na biyu (2) don cikon labarin da mai karatu ya fara, kamar yadda ta nuna tare ma littafan aka buga kuma sun fito ma tare.

-         Labarin ya zo ne a zube ma’ana bai da wani tsari na babi, sai dai ya na da shafuka 216 ne kawai.

Taurari

        Kalmar taurari kalma ce ta jam’i wadda take nufin jarumi a tilo a jam’u kuma jarumai. Idan ana magana ne a kan taurari a nazarin rubutun zube shi ne wanda sunansa ya mamaye rubutun, duk inda aka faɗi aka tashi za a same shi wannan shi ne tauraro.

          A littafin da muke sharhi yanzu tauraron wannan littafi shi ne Sarkin ƙasar Afgas wato sarki Abdul’aziz kenan, saboda shi ne wanda ya mamaye dukkanin shafukan rubutun da Malama Zulaihat ta yi. A taƙaice dai sarki Abdul’aziz shi ne babban tauraro sai kuma irin su:

1.     Sarki Ja’iz

2.     Jakadiya

3.     Waziri

4.     Gimbiya Sumayya

5.     Yarima

6.     Umma da sauransu

Manazarta          

Z. S. (2016). Wani Gari yafi Gaban Kunu, Maizar Pub. Zaria.

ALH 406 (2017). Lecture Note, UDU Sokoto

Acto Ahmed Gidan-Dibino (2014). Shafin Goggle

Himma Journal: Department of Nigerian Languages, UMYU, Katsina.

www.amsoshi.com

Post a Comment

0 Comments