Hanyoyin Cin Jarrabawa - Dabarun Nazari (3)

Jarrabawa wata hanya ce ta gwada fahimtar dalibi ko aunata; domin fitar da sakamakon karshe da yanke hukumci a kai.

Yawancin dalibai basu da wata damuwa da ta wuce jarrabawa, musamman ma a matakan karatu na gaba da sakandire. Tsananin tsoron jarrabawa da rashin sanin dabarun rubutata yana jefa dalibai cikin zulumi da razani. A kasa, za a baiyana kadan daga cikin dabarun cin jarrabawa kamar haka:

1- NAZARI TUN FARKON ZANGON KARATU: dalibi ya tsarawa kansa lokutan nazari tun farkon zangon karatu, wannan zai taimaka masa wajen fahimtar darasi da lakantarsa.

2- SAMUN ISASSHEN (CA): CA ya kunshi: (attendance, assignments and tests). Samun isasshen (continues assessment) yana taimaka wa dalibi wajen cin jarrabawa cikin sauki, rashinsa kuma (kai tsaye) yana haifar da faduwa a jarrabawa. Saboda haka, ya kamata dalibi ya tabbatar da ya rubuta aiyukan da aka ba shi, ya kuma rubuta (test), tare da samu isasshen (attendance) .

3- KIRKIRAR TAMBAYOYI: dalibi ya dauki kansa a matsayin shi ne malami, sai ya kirkiri tambayoyi, ya kuma amsa su da kansa, hakan yana taimakawa matuka, a wasu lokutan akan dace da tambayoyi masu kama da juna, tsakanin malami da dalibi.

4- BIBIYAR TAMBAYOYIN BAYA: wannan wata dabara ce da dalibai suke bi, domin gano salon malami a jarrabawa, kuma yau da gobe sun tabbatar da ingancin wannan dabara, tare da tasirinta a cin jarrabawa.

5- SHIGA DAKIN JARRABAWA A KAN LOKACI: ana so dalibi ya shiga dakin jarrabawa kafin lokaci ya yi da minti talatin, wannan zai ba shi damar samun nutsuwa da daidaituwar tunani kafin fara rubutu. Shiga dakin jarrabawa a makare dalili ne mai girma da yake haddasa rudewa da jinkirin zuwan tunani mai kyau a lokacin bukata.

6- CIKE BAYANAI KAFIN KOMAI: wannan shine abu mafi muhimmanci a lokacin jarrabawa. Ana so ka tabbatar da ka cike bayanaka dai-dai, kamar lambarka, ajinka, zangon karatu, kod din kwas, sunan kwas, da lokacin jarraba. Rashin cike wadannan bayanai zai iya zama sila ko dalilin faduwa a jarraba.

7- KARANTA INSTRUCTIONS: wannan zai baka damar fahimtar adadin tambayoyin da ake bukatar ka amsa, sannan yana nuna kwarewa da tsantsenin dalibi.

8- KYAKKYAWAN RUBUTU:  yana taimakawa wajen fito da fahimtar dalibi ga malami. Da akwai malaman da basu wahalar da kansu wajen karanta jagwalgwalo, wani rubutun zaka ganshi kamar rubutun-sha.

9-NUTSUWA: a lokacin da dalibi ya shiga dakin jarraba, ya kamata ya tattara hankalinsa waje guda, ya nutsu. Akwai daliban da suke shiga halin firgici da zarar sun shiga dakin jarrabawa, daga karshe sai wannan matsalar ta sa su kasa fahimtar tambaya.

10- FAHIMTAR TAMBAYA KAFIN RUBUTA AMSA: dalibi ya tabbatar ya karanta dukkanin tambayoyin da a ka yi masa, kafin ya fara rubuta amsa. Misali, da akwai tambayoyin da a ke bukatar dogon bayani, da akwai kuma wadanda ake bukatar gajeren bayani. Wasu tambayoyin ana bukatar ambaton wani abu wasu kuma ana bukatar sharhi da tahlili. Idan aka nemi dalibi ya kwatanta abu biyu ko sama da biyu, toh ana nufin ya ambaci fuskokin kamanceceniya da hannun riga a tsakaninsu.

11- FARA AMSA TAMBAYAR DA KA FAHIMTA: ba dole sai ka amsa tambayoyi a jere ba, aa, ka fara amsa tambayar da ka fi fahimta, wannan zai baka damar saita lokaci, da kuma hararo tunani da wuri. 

12- DOGARO DA KAI A LOKACIN BAYANI: yawancin malamai sun fi bukatar dalibi ya yi amfani da kwarewa da fahimtarsa a lokutan bayani, wannan yana karawa dalibi daraja da kima, fiye da dalibin da ya ke dogaro da hadda kawai.

13- BITAR AMSOSHI: dalibi ya tabbatar ya yi bitar dukkanin amsoshin da ya rubuta, domin tabbatar da ingancinsu. A wasu lokutan ana samun gyaran tunani, karin bayani, goge wani abu ko kuma soke tunani baki daya. Rashin bitar amsoshi yana wanzar da kuskuren dalibi, daga karshe ya samu ragin maki ko kuma faduwa a jarrabawa.

14- JINKIRI KAFIN FITA: akwai dalibai masu gaggawar fita daga dakin jarrabawa, watakila domin burga ko kuma nuna iyawa, daga karshe ana iya samunsu da sakamako mai rauni. Wannan yana tabbatar da muhimmancin bitar amsoshi da tabbatar da su.

15- RUBUTA ATTENDANCE: kafin ka fita daga dakin jarrabawa, ka tabbatar ka rubuta (attendance) guda biyu (in and out); rashin rubuta shi ya na janyo wa dalibi matsala a lokacin da bai yi zato ba.

16- ADDU'A: makami ce mai girma a cikin dukkanin lamuranka na rayuwa. Ana yin addu'ah ne bayan an zuba kokari da himma.

Kowa da irin kwakwalwarsa, kuma kowace kwakwalwa akwai makin da za ta iya ɗauka duk dagewarta.

Allah Ya ba mu sa a amin.

Daga
Comrade Abubakar Sarki ASUK
03-08-2023.