TAMBAYA ❓
Assalamualaikum warahamatullah wabarakatouh ya
Malam, da fatan alkhair.
Tambaya ta anan itace:-
1_ Me nene iddah
2_ Yaya ake yinta bisa Sunnah
3_ Yaushe ake farawa
4_ Yaushe ke dai nawa
5_ Mai nene abin da shari’a ta hana mai mace mai yin iddah tayi da kuma ta bari❓
AMSA❗
1:- MA’ANAR
IDDA A YARAN LARABCI DA SHARI’A
Iddah a harshen larabci suna ne na
"masdari" daga Kalmar "adda, ya’uddu, addan" wanda aka ciro
shi daga "adadi da ƙididdiga" saboda "iddah" ta ƙunshi: adadi ƙididdigagge na: jini ko tsarki, da na watanni.
A shari’ar Musulunci kuma "iddah": suna
ne na wani lokaci aiyananne da mace za ta zauna a cikinsa; da nufin bautawa Allah
mabuwayi da daukaka, ko don alhinin rasuwar miji, ko don ta tabbatar cewa ba
komai a mahaifarta.
ABUBUWAN DA SUKE SAWA AYI IDDAH
1-RASUWA, 2- SAKIN HAURE
"Iddah" tana kasancewa ne bayan rasuwa
ko shika.
DALILAN DA
SUKA SHAR’ANTA YIN IDDAH
Dalilan da suka wajabta yin iddah sun zo ne a
cikin alƙur’ani da sunna, da
kuma, ijma’i.
1:-Amma daga alƙur’ani; to akwai fadin Allah maɗaukakin sarki:
وَالْمُطَلَّقَاتُ يَتَرَبَّصْنَ بِأَنْفُسِهِنَّ ثَلَاثَةَ
قُرُوءٍ ۚ (البقرة 228:2)
(Matan da aka riga aka sake za su dakatar da kansu
na tsawon tsarki uku) [Baƙarah: 228].
2:-Da kuma
saboda faɗinsa:-
وَاللَّائِي يَئِسْنَ مِنَ الْمَحِيضِ مِنْ نِسَائِكُمْ إِنِ
ارْتَبْتُمْ فَعِدَّتُهُنَّ ثَلَاثَةُ أَشْهُرٍ وَاللَّائِي لَمْ يَحِضْنَ ۚ وَأُولَاتُ
الْأَحْمَالِ أَجَلُهُنَّ أَنْ يَضَعْنَ حَمْلَهُنَّ ۚ وَمَنْ يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَلْ
لَهُ مِنْ أَمْرِهِ يُسْرًا (الطلاق 4:65)
(Waɗanda suka debe
tsammani daga haila daga cikin matanku, iddansu wata uku ne, haka suma yara
mata da basu fara haila ba. Su kuma ma’abota ciki lokacinsu na idda shine su
sauke cikinsu) [Ɗalaƙ: 4]
3:-Da kuma saboda faɗin Allah maɗaukakin sarki:
وَالَّذِينَ يُتَوَفَّوْنَ مِنْكُمْ وَيَذَرُونَ أَزْوَاجًا
يَتَرَبَّصْنَ بِأَنْفُسِهِنَّ أَرْبَعَةَ أَشْهُرٍ وَعَشْرًا ۖ (البقرة 234:2)
(kuma Wadanda suka mutu daga cikinku, suka kuma
bar mata na aure, (su mata) za su yi zaman jira na watanni guda hudu da kwana
goma. (A matsayin takaba) [234].
4:-Amma dalilin iddah daga sunna kuma: Shine hadisin
Almiswar dan Makhramata (r.d) yana cewa:
"أَنَّ سُبَيْعَةَ الأَسْلَمِيَّةَ(رضي الله عنها) نُـفِسَتْ
بَعْدَ وَفَاةِ زَوْجِهَا بِلَيَال، فَجَاءَتِ النَّبِيَّ, فَاسْتَأْذَنَتْهُ أَنْ
تَنْكِحَ، فَأَذِنَ لَهَا فَنَكَحَتْ" رواه البخاري (رقم/5320).
Ma’ana: (Haƙiƙah Subai’ah
al-aslamiyyah {r.d} ta haihu bayan rasuwar mijinta da ‘yan kwanaki, sai ta zo
wajen annabi {s.a.w} tana neman izininsa akan za ta yi aure, sai yayi mata
izini, sai kuma ta yi aure) {bukhari ne ya rawaitu shi a hadisi mai lamba ta
5320}.
HIKMAR DA
TA SA AKA SHAR’ ANTA IDDAH
=Hikimar hakan itace: Domin tabbatar da cewa babu
komai a cikin mahaifar mace (juna biyu) domin kada a samu chakudar nasaba.
= Yana kuma daga cikin hikimar: Bada dama ga mijin
da yayi sakin ya waiwayi kansa idan yayi nadama, sai ya mai da matar sa cikin
igiyar auran sa, wannan kuma idan sakin da ya aiwatar ana iya kome a cikinsa
(na ɗaya da na biyu ne).
=haka kuma: Lura da haƙƙin ciki dana jariri, idan har an rabu, ko an mutu
an bar mace da ciki.
NAU’UKAN {IDDAH}
=Iddodin da mata ke yi sun kasu kashi biyu:
(1) Iddan mutuwa (takaba)
(2) Iddan rabuwar aure.
Na farko: Iddan mutuwa (takaba): Wannan kuma
shine: iddar da take wajaba ga matar da mijinta ya rasu ya bar ta, (kenan zamu
fahimci iddar itace takabar kuma takabar ita ce iddar kenan duk abu daya ne ga
wace mijin ta ya rasu) shi kuma halin matar da mijin ta ya rasu baya fita daga
dayan halaye guda biyu:
(1)Ko wannan matar ta zama tana da ciki.
(2)Ko kuma ta zama bata da ciki.
Idan har ta kasance tana da ciki: To iddarta zata ƙare ne in ta haife
abinda ke cikinta; koda kuwa bayan wassu ‘yan-dakiƙoƙi ne daga rasuwar mijin nata, wannan kuma saboda faɗin Allah madaukakin sarki:
وَأُولَاتُ الْأَحْمَالِ أَجَلُهُنَّ أَنْ يَضَعْنَ حَمْلَهُنَّ
ۚ (الطلاق 4:65)
Ma’ana: (Su kuma ma’abota ciki lokacinsu na idda
shine su sauke cikinsu) {dalaaƙ 4:}
kuma saboda da hadisin Almiswar dan Makhramata
(r.d) yana cewa:
"أَنَّ سُبَيْعَةَ الأَسْلَمِيَّةَ(رضي الله عنها) نُـفِسَتْ
بَعْدَ وَفَاةِ زَوْجِهَا بِلَيَال، فَجَاءَتِ النَّبِيَّ, فَاسْتَأْذَنَتْهُ أَنْ
تَنْكِحَ، فَأَذِنَ لَهَا فَنَكَحَتْ" رواه البخاري (رقم/5320).
Ma’ana: (Haƙiƙah Subai’ah
al-aslamiyyah {r.d} ta haihu bayan rasuwar mijinta da ‘yan kwanaki, sai ta zo
wajen annabi {s.a.w} tana neman izininsa akan za ta yi aure, sai yayi mata
izini, sai kuma ta yi aure) {bukhari ne ya rawaitu shi a hadisi mai lamba ta
5320}.
kenan zamu fahimci ita mace mai ciki da zaran
mijin ta ya mutu sai kuma ta haihu to ita ta gama takabar ta (iddar ta).
wannan ita ce fahimtar dukkan malaman sahabbai
(Allah ya kara yarda da su) ban da (abdullahi dan abas da aliyu dan abi dalib)
hakama dukkan malamai fahimtar su kenan, {Allah yai musu rahama)Ban da malan
sahnuun almaalikey" {A duba sharhin muslim juz’i na 10 shafi na 109}
=Idan kuma ta kasance bata dauke da wani ciki: To
iddar ta zata kasance ne tsawon watanni huɗu da kwanaki goma,(wato kwana dari da talatin 130) lallai
matar da mijinta ya mutu ya barta ba tada ciki dole ne zata yi wannan takabar,
da daya ne ya sadu da ita, ko kuma bai taba saduwa da ita ba; saboda gamewan
fadin Allah ta’alah:
وَالَّذِينَ يُتَوَفَّوْنَ مِنْكُمْ وَيَذَرُونَ أَزْوَاجًا
يَتَرَبَّصْنَ بِأَنْفُسِهِنَّ أَرْبَعَةَ أَشْهُرٍ وَعَشْرًا ۖ فَإِذَا بَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ
فَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ فِيمَا فَعَلْنَ فِي أَنْفُسِهِنَّ بِالْمَعْرُوفِ ۗ وَاللَّهُ
بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ (البقرة 234:2)
(kuma Wadanda suka rmutu daga cikinku, suka kuma
bar mata na aure, (su mata) za su yi zaman jira na watanni gudu da kwana goma.
(A matsayin takaba) to idan sun cika wa’adinsu, babu laifi a kanku (waliyyan
su) cikin duk abun da suka aikata game da kawunan su ta HANYAR da aka saba (a
shari’a). Kuma Allah mai cikakken sani ne game da abun da kike aikatawa [Baƙarah: 234].
Kuma babu wani dalili da ya zo da kebance wata
mace daga hakan.
= IDDAR MARA CIKI A YAYIN DA MIJIN TA YA MUTU
Idan kuma ta kasance bata dauke da wani ciki: To
iddanta zai kasance ne tsawon watanni huɗu da kwanaki
goma, lallai matar da mijinta ya mutu ya barta ba ciki dole zata yi wannan
takabar; sawa’un ya sadu da ita, ko kuma bai taba saduwa da ita ba; saboda
gamewan faɗin Allah ta’alaa:
وَالَّذِينَ يُتَوَفَّوْنَ مِنْكُمْ وَيَذَرُونَ أَزْوَاجًا
يَتَرَبَّصْنَ بِأَنْفُسِهِنَّ أَرْبَعَةَ أَشْهُرٍ وَعَشْرًا ۖ فَإِذَا بَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ
فَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ فِيمَا فَعَلْنَ فِي أَنْفُسِهِنَّ بِالْمَعْرُوفِ ۗ وَاللَّهُ
بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ (البقرة 234:2)
(kuma Wadanda suka rmutu daga cikinku, suka kuma
bar mata na aure, (su mata) za su yi zaman jira na watanni gudu da kwana goma.
(A matsayin takaba) to idan sun cika wa’adinsu, babu laifi a kanku (waliyyan
su) cikin duk abun da suka aikata game da kawunan su ta HANYAR da aka saba (a
shari’a). Kuma Allah mai cikakken sani ne game da abun da kike aikatawa [Baƙarah: 234].
babu wani dalili da ya zo da keɓance wata mace daga hakan.
HUKUNCE-HUKUNCEN IDDAR MACIN DA MIJIN TA YA MUTU
YA BARTA
Lallai hukunce-hukuncen da suke tafe suna lazimtar
matar da take iddar rasuwar mijinta:
1: Wajibi ne akanta ta yi takaba (idda) a gidan da
mijinta ya rasu a cikin sa, alhalin tana cikinsa, koda kuwa gidan haya ne ko na
aro, wannan kuma saboda faɗinsa (s.a.w) ga
Furii’ah bnt Malik - رضي الله عنها-:
"امْكُثِي فِي الْبَيْتِ الَّذِي أَتَاكِ فِيهِ نَعْيُ زَوْجِكِ
..." {صحيح أبي داود الصفحة أو الرقم: 2300}خلاصة حكم المحدث : صحيح
Ma’ana: (Ki zauna a gidan da labarin mutuwarsa ya
zo miki kina zaune a cikinsa). Kuma baya halatta ta fita daga wannan gidan; ta
koma wani gidan na daban sai idan da akwai uzuri; kamar ta ji tsoron wata
matsala in har ta ci gaba da wanzuwa a cikin wannan gidan, ko kuma a fitar da
ita da ƙarfi, ko makamancin
haka; to a nan ya halatta ta koma gidan da ta so, saboda wannan larurar.
2: Lazimtar gidanta da take takaba a cikinsa, da
kuma haramcin fita daga cikinsa , sai dai in da buƙatar hakan, In kuma da buƙatar to yana halatta a gare ta, ta fita daga gidan
da rana, ba da daddare ba, saboda dare lokaci ne da aka fi zaton barna a
cikinsa, don haka baya halatta ta fita a cikinsa sai inda "larura";
saɓanin rana, saboda shi lokaci ne na fita biyan buƙatu.
3:Wajibi ne akanta ta dena yin ado na tsawon
watannin iddah. Kamar yadda bayani mai fadi zai zo akansa lokacin bayani akan
(Ihdaad).
4: Bata da haƙƙin ciyarwa, saboda aure na ƙarewa da aukuwar mutuwa.
Mas’ala ta biyu: Zaman takaba (Al-ihdaad):
Menene zaman takaba? da dalilai da suka shar’anta
shi:
1: Bayani a kan "ihdaad":
"Ihdaad" a harshen larabci shine
"hanuwa", Ana cewa: "Haa-ddun, Muhiddun" wa mace idan ta
bar amfani da kayan ado, da tirare. A shari’ar Musulunci kuma: Shine mace ta
bar yin ado, da fesa ko shafa turare, da wasun wannan na daga abubuwan da zasu
sanya a yi kwaɗayinta, ya kuma jawo
hankali zuwa ga saduwa da ita.
"2: Dalilai da suka shar’anta yin
"ihdaad": Yin zaman takaba (Ihdaad) wajibi ne akan matar da mijinta
ya rasu, saboda hadisinUmmu-habibah - رضي الله عنها- lallai
Annabi (s.a.w) yace:
"لاَ يَحِلُّ لامْرَأَةٍ تُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَاليَوْمِ الآخِرِ
أَنْ تُحِدَّ عَلَى مَـيِّتٍ فَوْقَ ثَلاَثِ لَيَالٍ، إِلا عَلَى زَوْج أَرْبَعَةَ
أَشْهُرٍ وَعَشْرًا" (متفقٌ عليه.)
Ma’ana: (Baya halatta ga wata mace da ta yi imani
da Allah da kuma ranar karshe, da ta yi takaba (nisantar ado) ga rasuwar wani
mutum na fiye da kwanaki uku, sai dai ga miji; wata huɗu da kwanaki goma).{bukhar da Muslim ne suka rawaitu shi}
Da kuma hadisin Ummu-aɗiyyah al-ansaariyyah - رضي الله عنها- tace:
"كُنَّا نُنْهَى أَنْ نُحِدَّ عَلَى مَيِّتٍ فَوْقَ ثَلاَثٍ إِلا
عَلَى زَوْجٍ أَرْبَعَةَ أَشْهُرٍ وَعَشْرًا ، وَلاَ نَـكْتَحِل وَلاَ نَتَطَيَّبَ
وَلاَ نَلْبَسَ ثَوْبًا مَصْبُوغًا، إِلا ثَوْبَ عَصْبٍ..."الحديث(متفق عليه)
Ma’ana: (Mun kasance ana hana mu muyi takaba ga
wani na fiye da kwanaki uku, sai dai miji, watanni huɗu da kwanaki goma, bama sanya kwalli, bama shafa tirare,
bama sanya tufa da aka rina, sai dai tufan gwado –da aka rina zanensa gabanin a
ɗinka shi-…).
Matar da take zaman "Ihdadi" da takaba
yana wajaba akanta: Ta nisanci kayan ado da tirare, tare da hanuwa daga sanya
tufofi ma’abota launuka masu ƙayatarwa, haka kuma ba za ta sanya tozali ba, ba za ta sanya sarkar ado na
zinare ko azurfa ko wassunsu ba, kamar yadda baya halatta ta sanya wani abu na
kayan da aka rina, saboda hadisin Ummu-salamah - رضي الله عنها-, daga
Annabi (r) yace:
""الْمُتَوَفَّى عَنْهَا لا تَلْبَسُ الْمُعَصْفَرَ مِنَ الثِّيَابِ،
وَلا الْمُمَشَّقَةَ، وَلا الْحُلِيَّ وَلا تَخْتَضِبُ وَلا تَكْتَحِلُ".. [المحدث:الألباني
المصدر: صحيح أبي داود الصفحة أو الرقم: 2304 *خلاصة حكم المحدث:صحيح]
Ma’ana: (Macen da mijinta ya rasu a kwanakin
takaba bata sanya kayan da aka rina su da "asfar" launin ɗorawa-", da wanda aka rina da "mishƙu", wani launi ne
ja", da kayan awarwaro, haka kuma bata yin lalle, ko sanya tozali).
Da kuma saboda hadisin Ummu-aɗiyyah al-ansaariyyah - رضي الله عنها-, wanda
ba da jimawa ba ya gabata. Wajibi ne ta lazimci gidanta da take idda ko takaba
a cikinsa, kuma ba zata fita daga cikinsa ba sai dai idan akwai buƙatar hakan, saboda
hadisin Furii’ah bnt Malik رضي الله عنها- wanda
ambatonsa ya gabata.
2=IDDAR RABUWAR AURE
Na biyu: Iddar rabuwar aure: Wannan kuma itace
iddar da take wajaba akan matar da ta rabu da mijin ta, ko don saboda raba
auren, ko don saki, ko don "khul’in" da ya mata bayan saduwa, lamari
irin na rabuwar aure ba ya fita daga dayan wadannan halaye:
=Ko mijinta ya rabu da ita alhalin tana da ciki
=Ko babu ciki.
=Ko ya zama bata ganin haila:- ko saboda ƙan-ƙanta, ko ta debe tsammaninsa; saboda tsufa.
IDDAR MAI CIKI
In har ta kasance tana da ciki: To iddarta zata ƙare ne idan ta haife
cikinta; wannan kuma saboda gamewar faɗin Allah ta’alah:
وَأُو۟لَـٰتُ ٱلۡأَحۡمَالِ أَجَلُهُنَّ أَن یَضَعۡنَ حَمۡلَهُنَّۚ
[Surah Aṭ-Ṭalāƙ: 4]
Kuma mata da suke da ciki lokacin fitar su daga
idda shi ne su haife abin da ya ke cikin su [Surah Aṭ-Ṭalāƙ: 4].
IDDAR MACI MARA CIKI WADDA TAKE YIN AL,ADA (JININ
HAILA)
In kuma bata da ciki, alhalin kuma wannan matar
tana cikin masu yin haila: To iddarta zata kammalu ne idan ta yi tsarki guda
uku, bayan rabuwansu; wannan kuma saboda faɗinsa Allah madaukakin sarki:
وَالْمُطَلَّقَاتُ يَتَرَبَّصْنَ بِأَنْفُسِهِنَّ ثَلَاثَةَ
قُرُوءٍ ۚ وَلَا يَحِلُّ لَهُنَّ أَنْ يَكْتُمْنَ مَا خَلَقَ اللَّهُ فِي أَرْحَامِهِنَّ
إِنْ كُنَّ يُؤْمِنَّ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ ۚ (البقرة 228:2)
Ma’ana: (Mata da aka sake suna zaunar da kansu na
tsawon tsarki guda uku, kuma baya halatta a gare su da su ɓoye abinda Allah ya halitta a cikin mahaifarsu, matuƙar sun yi imani da Allah
da kuma ranar ƙarshe) [Baƙarah: 228].
IDDAR MACIN
DA BATA GANIN JININ AL’ADA (JININ HAILA)
In kuma ta kasance bata ganin haila: saboda
kasancewarta mai kananan shekaru, ko kuma ta Ɗebe tsammanin ganinsa saboda yawan shekarunta: To
iddarta zai ƙare ne idan
watanni uku suka shige bayan rabuwan ta da mijinta, wannan kuma saboda faɗinsa maɗaukaki:
{ وَٱلَّـٰۤـِٔی یَىِٕسۡنَ مِنَ ٱلۡمَحِیضِ مِن نِّسَاۤىِٕكُمۡ
إِنِ ٱرۡتَبۡتُمۡ فَعِدَّتُهُنَّ ثَلَـٰثَةُ أَشۡهُرࣲ وَٱلَّـٰۤـِٔی لَمۡ یَحِضۡنَۚ}[Surah
Aṭ-Ṭalāƙ: 4]
Ma’ana: (Waɗanda suka ɗebe tsammani daga haila daga cikin matanku, iddarsu
watanni uku ne, haka suma yara mata da basu fara haila ba) [ɗalaƙ: 4].
HUKUNCIN MATAR DA AKA SAKE TA GABANIN SADUWA DA
ITA
Idan miji ya rabu da matarsa; ko don saboda raba
aurensu da aka yi, ko kuma saki ne gabanin saduwa da ita, to a nan babu wani
idda akanta: wannan kuma saboda faɗinsa madaukakin
sarki:
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا نَكَحْتُمُ الْمُؤْمِنَاتِ
ثُمَّ طَلَّقْتُمُوهُنَّ مِنْ قَبْلِ أَنْ تَمَسُّوهُنَّ فَمَا لَكُمْ عَلَيْهِنَّ
مِنْ عِدَّةٍ تَعْتَدُّونَهَا ۖ فَمَتِّعُوهُنَّ وَسَرِّحُوهُنَّ سَرَاحًا جَمِيلًا
(الْأحزاب 49:33)
Ma’ana: (Yaku waɗanda suka yi imani idan har kuka auri mata muminai, sa’annan
sai kuka sake su gabanin ku sadu da su, to baku da wata idda da zaku nemi su
yi, sai ku jiyar da su daɗi, sai ku sake
su saki mai kyau) [Ahzaab: 49].
A wannan hukunci (rashin idda ga wacce aka rabu da
ita alhalin ba a sadu da ita ba) babu banbancin tsakanin mata muminai da
ahlul-kitaabi, kamar yadda maluma suka yi ittifaƙi. Shi kuma ambaton "mata muminai" a
cikin ayar da aka yi don rinjayar da su ne akan sauran.
MAS’ALA TA UKU:
HAƘƘOƘIN DA SUKE CIKIN IDDA, DA ABUBUWAN DA SUKE RATAYA
AKANSA:
1-Iddan aka saki mace zata kasance tana idda ne ga
mijinta iddah ta saki, to halinta baya fita daga ɗayan lamari guda biyu:
1: Sakinta ya kasance na kome ne.
2: Sakin da aka yi mata ya zama ba na kome ba ne
(ba’inu).
Na farko: Matar da take idda daga saki da ake iya
kome a cikinsa: Wannan matar hukunce-hukuncen da suke tafe suna rataya akan
iddarta:
1: Wajabcin bata gurin zama tare da mijinta, matuƙar babu wani abinda zai
hana haka a shari’ance.
2:Wajabci ciyar da ita, da tufatar da ita, da
makamantansu.
*3:Kuma wajibi ne akanta ta lazimci wajen zamanta,
ya zama bata rabuwa da shi, sai dai idan da larura; wannan kuma saboda faɗinsa madaukakin sarki:
أَسْكِنُوهُنَّ مِنْ حَيْثُ سَكَنْتُمْ مِنْ وُجْدِكُمْ (الطلاق
6:65)
Ma’ana: (Ku zaunar da su a wurin da kuke zaune
gwargwadon samunku) [Ɗalaƙ: 6]. Da kuma saboda faɗin Allah maɗaukakin sarki:
لَا تُخْرِجُوهُنَّ مِنْ بُيُوتِهِنَّ وَلَا يَخْرُجْنَ إِلَّا
أَنْ يَأْتِينَ بِفَاحِشَةٍ مُبَيِّنَةٍ ۚ (الطلاق 1:65)
Ma’ana: (Kada ku fitar da su daga ɗakunansu, kada suma su fita sai dai in sun zo da wata
alfasha mabayyaniya) [Ɗalaƙ: 1].
4:Haramun ne akanta ta riƙa bijiro da kanta ga wasu mazaje don su nemi
aurenta, saboda kasancewar ta killatacciya ce ita ga mijinta wan da ya sake ta,
domin tana ɗauke da hukunci matarsa,
saboda faɗinsa maɗaukakin sarki:
وَبُعُولَتُهُنَّ أَحَقُّ بِرَدِّهِنَّ فِي ذَٰلِكَ إِنْ أَرَادُوا
إِصْلَاحًا ۚ (البقرة: ٢٢٨)
Ma’ana: (Kuma mazajensu su suka fi cancantar dawo
da su a cikin iddar, in har sun nufi yin sulhu) [Baƙarah: 228].
Na biyu: idan kuma ya zama an yi mata sakin da ba
kome a cikinsa ne: To a nan halinta ba zai fita daga lamura guda biyu ba:
1:Ta zamto tana da ciki.
2:Ko ta zamto ba ta da ciki.
Na daya: In ta zama tana da ciki, to a nan
hukunce-hukunce da suke tafe suna rataya a kan sakin ta:
1:Wajabcin bada wajen zama a gare ta daga mijinta,
wannan kuma saboda faɗinsa madaukakin
sarki:
يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ إِذَا طَلَّقْتُمُ النِّسَاءَ فَطَلِّقُوهُنَّ
لِعِدَّتِهِنَّ وَأَحْصُوا الْعِدَّةَ ۖ وَاتَّقُوا اللَّهَ رَبَّكُمْ ۖ لَا تُخْرِجُوهُنَّ
مِنْ بُيُوتِهِنَّ وَلَا يَخْرُجْنَ إِلَّا أَنْ يَأْتِينَ بِفَاحِشَةٍ مُبَيِّنَةٍ
ۚ. (الطلاق 1:65)
Ma’ana: (Ya kai wannan annabi idan zaku sake mata
to ku sake su a yanayin da za su fara iddarsu, kuma ku ƙididdige iddah, ku ji tsoron Allah Ubangijinku;
kada ku fitar da su daga dakunansu, kada kuma suma su fita, sai dai in sun zo
da wata alfasha mabayyaniya) [Ɗalaƙ: 1].
2: Ciyarwa: Wannan kuma saboda faɗinsa maɗaukakin sarki:
وَإِنْ كُنَّ أُولَاتِ
حَمْلٍ فَأَنْفِقُوا عَلَيْهِنَّ حَتَّىٰ يَضَعْنَ حَمْلَهُنَّ ۚ الطلاق: ٦
Ma’ana: (Kuma idan suka kasance ma’abota ciki to
sai ku riƙa ciyar da su,
har su haife cikinsu) [Ɗalaƙ: 6].
3: Lazimtar ɗakin ta da take
takaba, da kuma rashin fita daga cikinsa, sai dai in akwai wata buƙata; Allah ta’alah yana
cewa:
لَا تُخْرِجُوهُنَّ مِنْ بُيُوتِهِنَّ وَلَا يَخْرُجْنَ إِلَّا
أَنْ يَأْتِينَ بِفَاحِشَةٍ مُبَيِّنَةٍ ۚ. (الطلاق 1:65)
Ma’ana: (Kada ku fitar dasu daga ɗakunansu, kada suma su fita sai dai in sun zo da alfasha
bayyananniya) [Ɗalaƙ: 1].
Kuma zata iya fita daga cikin gidan da ake yin
iddar idan da dalili da Shari’a ta yarda da shi saboda dalilai masu zuwa.
Amma dalilin halaccin fitanta kuma daga ɗakinta, a lokacin buƙata shine: Hadisin Jabir (dr) yace:
عن جابر بن عبد الله قال: "طُلِّقَتْ خَالَتِي، فَأَرَادَتْ
أَنْ تَجُدَّ نَخْلَهَا ، فَزَجَرَهَا رَجُلٌ أَنْ تَخْرُجَ ، فَـأَتَتِ النَّبِيَّ r، فَقَالَ: بَلَى فَجُدِّي نَخْلَكِ، فَإِنَّكِ عَسَى أَنْ تَصَدَّقِي،
أَوْ تَفْعَلِي مَعْرُوفًا" {رواه مسلم 1483
Ma’ana: (Lallai an saki "ummata" (wato
yar’uwar mahaifiyar sa)Sai ta so ta fita don yanke ‘ya’yan dabinonta, sai wani
mutum ya tsawatar mata kan fita, sai ta zo wajen annabi {s.a.w} sai yace: Babu
laifi, ta fita ta tsinke ‘ya’yan dabinonta; saboda ta yiwu kiyi sadaka, ko ki
aikata wani abu mai kyau da sashi). {Muslim ne ya rawaitu shi 1483}
Na biyu: Idan kuma bata da ciki, to a nan shima
duk abinda ya ke tabbata ga mai ciki yana tabbata a gare ta na hukunci-hunce,
sai dai ciyarwa, da abinda ke biye masa na tufatarwa, wadannan kam basa tabbata
a gare ta; saboda hadisin Faɗinsa bnt Ƙais - رضي الله عنها- a lokacin da mijinta ya sake ta
sauran sakin nan guda ɗaya da ya rage
mata, sai Annabi (r) yace:
"لا نَفَقَةَ لَكِ إِلا أَنْ تَكُونِي حَامِلا" رواه مسلم (1480)
Ma’ana: (Ba ki da haƙƙin ciyarwa akansa, sai dai in kina da ciki).
Allah she ne mafi sani
AMSAWA
(ABU ABDULLAH)
ﺳُﺒﺤَﺎﻧَﻚَ ﺍﻟﻠَّﻬُﻢَّ ﻭَﺑِﺤَﻤْﺪِﻙَ ﺃﺷْﻬَﺪُ ﺃﻥ ﻟَﺎ ﺇِﻟَﻪَ ﺇِﻻَّ ﺃﻧْﺖَ ﺃﺳْﺘَﻐْﻔِﺮُﻙَ ﻭﺃَﺗُﻮﺏُ ﺇِﻟَﻴْﻚ
WALLAHU A'ALAM.
https://t.me/TambayaDaAnsa
𝐖𝐇𝐀𝐓𝐒𝐀𝐏𝐏👇
https://whatsapp.com/channel/0029VaA8YpB42DcZdoRuCj3G
𝐅𝐀𝐂𝐄𝐁𝐎𝐎𝐊👇
Https://www.facebook.com/groups/336629807654177
**************************
Wannan ɗaya ne daga cikin fatahowin Musulunci da aka gina su kan Ƙur’ani da Hadisan Manzon Allah (SAW) waɗanda ake samu a shafukan Tambayoyi da Amsoshi na Sheik Malam Khamis Yusuf a Facebook, Telegram, da WhatsApp. Za ku iya bibiyar shafukansa domin karanta ƙarin fatawowi.
0 Comments
ENGLISH: You are warmly invited to share your comments or ask questions regarding this post or related topics of interest. Your feedback serves as evidence of your appreciation for our hard work and ongoing efforts to sustain this extensive and informative blog. We value your input and engagement.
HAUSA: Kuna iya rubuto mana tsokaci ko tambayoyi a ƙasa. Tsokacinku game da abubuwan da muke ɗorawa shi zai tabbatar mana cewa mutane suna amfana da wannan ƙoƙari da muke yi na tattaro muku ɗimbin ilimummuka a wannan kafar intanet.